FACT CHECK: geruchten over de aanslagen
Heeft Najim Laachraoui vijf jaar gewerkt op de luchthaven?
Onwaarschijnlijk. Volgens verschillende media heeft Najim Laachraoui, één van de zelfmoordterroristen van de aanslag op Brussels Airport, vijf jaar gewerkt op diezelfde luchthaven. Hij zou met een badge ook toegang gehad hebben tot de verschillende beveiligde zones. Uit een rondvraag van VRT Nieuws blijkt echter dat Laachraoui slechts voor een korte periode over een toegangsbadge beschikte voor de beveiligde zones. De badge werd toegekend na een uitgebreide screening.
In 2011 werkte hij 11 dagen op de luchthaven als schoonmaker, in 2012 ging het over 7 dagen. De laatste werkdag van Laachraoui was 30 juli 2012, twee dagen later is de badge gedeactiveerd. Volgens onze informatie was Laachraoui toen nog niet geradicaliseerd.
Voor hij in november 2011 begon te werken, is er volgens onze informatie geen aanvraag geweest voor een badge op naam van Laachraoui. Het kan dus wel nog altijd zijn dat hij voor 2011 gewerkt heeft in een niet-beveiligde zone van de luchthaven, maar daar is voorlopig geen informatie over.
Hoe dan ook, de aanslag op de luchthaven is gepleegd in een vertrekhal die voor iedereen toegankelijk is. Om daar een aanslag te plegen, heb je geen kennis nodig over veiligheidsmaatregelen, kennis die je alleen kan hebben opgedaan door er te werken bijvoorbeeld.
Was er een verborgen gebedsruimte voor geradicaliseerde moslims op Zaventem?
Neen. Volgens verschillende berichten zou er op Brussels Airport een clandestiene, verborgen gebedsruimte geweest zijn waar geradicaliseerde personeelsleden in het geheim zouden bidden en vergaderen. De federale politie bevestigt het bestaan van de gebedsruimte, maar zegt dat er geen sprake is van radicalisering.
Uit een rondvraag bij verschillende bronnen blijkt ook dat de gebedsruimte - een kleedkamer - helemaal niet zo geheim was. Verschillende mensen op de luchthaven wisten van het bestaan ervan. De gebedsruimte is ook niet opgedoekt. Er werd wel een bewakingscamera geplaatst en de ruimte werd afgesloten tussen 19 uur 's avonds en 8 uur 's ochtends. Ook het parket van Halle-Vilvoorde ontkent dat er een ontruiming is gebeurd.
Hebben terroristen concrete plannen voor een aanslag op de Europese stranden?
Onwaarschijnlijk. De Duitse krant Bild beweert dat Italiaanse veiligheidsdiensten informatie hebben over plannen voor terroristische aanslagen deze zomer. Volgens de krant willen de terroristen zich verkleden als strandverkopers en toeslaan in Spanje, Italië en Zuid-Frankrijk.
De Italiaanse veiligheidsdiensten ontkennen het nieuws echter en noemen het verhaal "ongegrond". Ook in ons land beschikt de veiligheidsdienst niet over informatie voor dergelijke plannen. En in Terzake verduidelijkte minister Jambon dat hij "geen bevestiging had" over de berichten in de Duitse pers.
Heeft een significant deel van de moslims de aanslagen gevierd?
Onduidelijk. Volgens minister Jambon waren er in Brussel straatfeesten en heeft ook een significant deel van de moslimgemeenschap gedanst naar aanleiding van de aanslagen. Een uitspraak die voor veel discussie zorgt, vooral door de term "significant".
Voorlopig zijn er drie incidenten gemeld van mensen die de aanslagen zouden hebben verheerlijkt. In Brugge werd ook effectief iemand opgepakt voor het vieren van de aanslagen.
Hoeveel jongeren hebben de politie bekogeld na de arrestatie van Salah Abdeslam?
Een paar. “Na de arrestatie van Salah Abdeslam troepten tweehonderd jongeren van allochtone origine samen om onze politie met stenen en flessen te bekogelen”, dat vertelde Geert Bourgeois enkele dagen na de arrestatie van Abdeslam. De Vlaams minister-president voegde er ook nog aan toe dat hij het betreurde dat de VRT die beelden niet heeft getoond.
Volgens Johan Berckmans van de politiezone Brussel-West is er die avond één incident geweest met een twintigtal jongeren, waarbij enkele stenen zijn gegooid richting de politie. Daarbij raakte niemand gewond, maar zijn wel enkele wagens van journalisten beschadigd. Het incident gebeurde buiten het zicht van de aanwezige pers.
Is Younes Abaaoud, het broertje van Abdelhamid, op weg naar Europa?
Onduidelijk. Het nieuws over een mogelijke terugkeer van Younes Abaaoud doet al de ronde sinds de dood van Abdelhamid Abaaoud in november 2015, in Saint-Denis. Nu duikt het verhaal opnieuw op, op basis van een rapport van Interpol dat het Franse blad Paris Match kon inkijken.
Volgens onze informatie zijn er indicaties dat hij teruggekeerd zou kunnen zijn, maar het is niet duidelijk waar Younes nu is. Het Brusselse parket onderzoekt de geruchten over een mogelijke terugkeer, maar zegt dat er op dit moment geen aanwijzingen zijn dat de tiener op weg is naar België.
Bovendien zijn er in het verleden al berichten verschenen dat Younes, die op 13-jarige leeftijd door Abdelhamid werd meegenomen naar Syrië, gestorven is in de strijd. Dat klopt niet noodzakelijk. Ook over Abdelhamid Abaaoud waren er zulke geruchten.
Had Abdeslam informatie over een Duitse atoomonderzoekscentrum?
Onwaarschijnlijk. Volgens de Duitse krantengroep RND is er op het onderduikadres van Salah Abdeslam informatie gevonden over een Duits atoomonderzoekscentrum. Het zou gaan om afgeprinte internetartikels en foto's van de voorzitter van het centrum. De Duitse veiligheidsdienst ontkent de berichtgeving en heeft geen weet van een bedreiging. Ook het onderzoekscentrum schrijft op zijn website dat er geen aanwijzingen zijn.
Ligt er ergens in Brussel een rugzak met explosieven?
Onduidelijk. De politie is sinds de arrestatie van Osama Krayem, de tweede dader van de aanslag op de Brusselse metro, op zoek naar een rugzak. Op bewakingsbeelden is te zien dat hij dezelfde rugzak droeg als de terrorist die zichzelf opblies in metrostation Maalbeek. Maar het is niet zeker dat er effectief explosieven in de rugzak van Osama Krayem zitten.
Gingen de terroristen een nucleaire aanslag plegen?
Onwaarschijnlijk. In februari raakte bekend dat er stiekem beelden zijn gemaakt van het huis van een wetenschapper uit de nucleaire sector. Die beelden zijn gevonden in het huis van de vrouw van Mohamed Bakkali, die betrokken was bij de aanslagen in Parijs.
De wetenschapper die bespioneerd werd, heeft echter geen rechtstreekse toegang tot kerncentrales. Wel is hij op de hoogte van technische details over kernenergie. Het is dus niet duidelijk of terroristen plannen hadden voor een nucleaire aanslag.
Een ander verhaal, over de moord op een bewakingsagent van het Nationaal Instituut voor Radio-elementen, is dan weer niet gelinkt aan het terreuronderzoek. In de Waalse pers werd gezegd dat de dader het toegangspasje tot de nucleaire site had gestolen, maar dat werd ontkend door het federaal parket.
Kerncentrales zijn trouwens uitgebreid beveiligd. Er zijn verschillende metaaldetectoren, meerdere sluizen met bijbehorende beveiligingsmaatregelen en er is ook voortdurend camerabewaking. De kans dat een terrorist ooit toegang krijgt tot het nucleaire gedeelte is dus heel klein. En ook het transport van nucleair materiaal in ons land is sterk beveiligd.
Hadden de terroristen biologische wapens?
Onwaarschijnlijk. Volgens de Waalse krant La Dernière Heure werd in de rugzak van een gearresteerde terreurverdachte materiaal gevonden voor een biologisch wapen. Het federaal parket liet de inhoud van de rugzak onderzoeken, maar ontkent dat er materiaal is gevonden dat kan dienen voor een biologisch wapen.
Was premier Michel een doelwit?
Onwaarschijnlijk. Volgens de speurders zijn nooit aanwijzingen gevonden voor een concrete aanslag op Charles Michel. Het klopt wel dat er op de computer van Ibrahim El Bakraoui, die zichzelf opblies op de luchthaven, foto’s zijn gevonden van de ambtswoning van de premier. Maar die foto’s blijken het resultaat van een eenvoudige zoektocht op Google. Absoluut geen verregaande plannen dus. Bovendien zouden er ook allerlei andere mogelijke doelwitten op die manier opgezocht zijn.
Zijn er beelden van de explosie op de luchthaven verspreid?
Neen. Amper enkele minuten na de aanslag op de luchthaven van Zaventem doken er op het internet beelden op van de explosie in de vertrekhal. Het beeld werd in de eerste minuten na de aanslag ook getoond op televisie, ook door VRT Nieuws. Maar toen bleek dat de beelden eigenlijk afkomstig zijn uit Rusland en al vijf jaar oud zijn, werden die niet langer getoond.
Hebben jongeren in Molenbeek jihad-sms’en gekregen uit Syrië?
Neen. Volgens een lokale politicus uit Sint-Jans-Molenbeek zijn er na de aanslagen in Brussel opruiende sms’en verstuurd naar een grote groep jongeren in de Brusselse gemeente. “Broeder, waarom vecht je niet mee tegen de westerlingen?”, met die oproep zou terreurgroep IS proberen om nieuwe strijders te rekruteren. Maar het bestaan van die sms’en kan noch door burgemeester Schepmans noch door lokale politie en jeugdwerkers bevestigd worden.
Hebben speurders al in 2015 plannen van de luchthaven gevonden bij terroristen?
Neen. Volgens de Griekse nieuwszender Skai zijn er al in januari 2015 plannen gevonden van Brussels Airport op het onderduikadres van Abdelhamid Abaaoud in Athene. Bovendien meldt de zender dat de samenwerking tussen de Griekse en de Belgische politie “problematisch” verloopt. Het federaal parket in ons land verduidelijkt dat bij de huiszoekingen in Griekenland vage schetsen zijn gevonden, maar geen gedetailleerde plannen van de luchthaven in Zaventem.
Zijn de handschoenen van de zelfmoordterroristen teruggevonden?
Neen. Het was een opmerkelijk beeld van de bewakingscamera van de luchthaven: de zelfmoordterroristen die alleen een linkerhandschoen dragen, mogelijk met het ontstekingsmechanisme van de bommen.
Volgens de Wall Street Journal zijn de twee ontbrekende handschoenen teruggevonden op een bus die vertrok vanop Zaventem. Die zouden daar zijn achtergelaten door “de man met hoedje”.
Volgens het parket klopt het verhaal niet, aangezien het op de bus ook ging over twee linkerhandschoenen. Bovendien vluchtte Abrini, “de man met hoedje”, te voet en niet met het openbaar vervoer.