Extremisme bestrijden vanaf kleuterschool, van Reykjavik tot Athene

Crevits is samen met haar Franstalige (Joëlle Milquet) en Duitstalige collega (Harald Mollers) gastvrouw voor de grote onderwijsconferentie van de Raad van Europa, vandaag en morgen in Brussel.

"Voor het eerst is een competentiekader uitgewerkt dat gebruikt kan worden in alle landen", zegt Crevits in "De ochtend", "een kader dat alle Europese waarden in zich draagt en praktisch uitlegt hoe kleuterleiders en leerkrachten in het lager en het secundair onderwijs, maar ook zij die lerarenopleidingen geven, burgerschapszin en democratische waarden kunnen overbrengen aan hun leerlingen."

Met andere woorden: een zelfde aanpak in de klassen van Reykjavik tot Athene, en liefst ook zo vroeg mogelijk, vanaf de kleuterschool.

Leerlingen moeten 20 concrete kerncompetenties (qua attitudes en waarden) meekrijgen. Het volledige klavertjevier zoals voorgesteld in het Europese rapport vindt u onderaan deze pagina. Het gaat over waarden, de houding van de leerlingen, hun competenties, en tot slot bagage en kritische geest. 

Elk van de aparte puntjes krijgt dan een concrete vertaling. "Civic-mindedness" of burgerzin gaat bijvoorbeeld over

• het "actief betrokken zijn bij dingen die te maken hebben met de plaatselijke gemeenschap"
• het "actief werken om het standpunt te veranderen van zij die niet verdraagzaam zijn"
• "het durven praten over persoonlijke kiesintenties voor bepaalde personen met wie je een gemeenschappelijke visie deelt"

Andere competenties gaan over het kritisch kunnen omgaan met het internet en de andere media, bijvoorbeeld nadenken over waarom iemand iets op het internet plaatst, wat propaganda is, en nadenken over hoe meningen van mensen (al dan niet) aan bod komen in massamedia.

Die waarden bestonden al langer, maar het nieuwe is nu dat over de grenzen heen de concrete aanpak in de klas hetzelfde wordt. "Er is nu een echt werkpakket gemaakt dat zelfs al in de kleuterklas gebruikt kan worden."

Crevits sluit niet uit dat er daarvoor een apart vak komt, dat dan in de eindtermen kan komen. Op die manier kan alles het best worden opgevolgd. "De vraag is of we alles niet wat meer moeten bundelen in een specifieke, vakgebonden eindterm voor burgerschap en democratische waarden. Maar dat debat wordt nog gevoerd."

Het is de bedoeling om het in het hele Vlaamse onderwijsnet in te voeren, maar eerst volgt nog een testfase. 12 landen gaan het pakket eerst uittesten, waaronder België.

In Vlaanderen gaan er 40 leraren en lerarenopleiders aan de slag. Ze gaan na of het kader werkbaar is binnen een concrete klas- of schoolcontext. De resultaten uit de twaalf landen vormen de basis om het competentiekader verder te verfijnen. Minister Crevits wil scholen nu enthousiast maken voor deze testfase. In overleg met de Vlaamse Onderwijsraad wordt bepaald hoe scholen concreet kunnen meewerken.

De Raad van Europa heeft beslist dat België als een testland mag fungeren, omdat zoveel leerkrachten spontaan reageerden in het vooronderzoek. Het nieuwe competentiekader is overigens ontwikkeld door een internationale poule van 1.200 leraars en experten.

"Het leeft in onze scholen", zegt Crevits. Welke scholen specifiek worden gekozen, is nog niet bekend, maar het hoeven niet per se (enkel) Brusselse scholen te zijn, zegt Crevits, die streeft naar "een mooie spreiding" tussen scholen in de stad en scholen op het platteland.