Carnaval van Binche door de ogen van een Aalstenaar

Dinsdagochtend, 4.30 uur. Met de Aalsterse stoet nog lichtjes in mijn kleren, kom ik aan bij de familie De Lil, in hartje Binche. “Zo vroeg al?” klonk het lichtjes verbaasd, toen ik vorige week mijn idee voorstelde op de redactie. Maar ik wilde de ziel van het carnaval ervaren, bij een familie die leeft voor carnaval. En als zij het nodig achten om al zo vroeg te beginnen, dan kan en mag ik als Aalsterse niet onderdoen. Er staat een zekere eer op het spel.

De deur staat al open. Ik stap wat aarzelend naar binnen, want het is tenslotte nacht. Maar eenmaal binnen wordt het me duidelijk dat ik absoluut niet de enige genodigde ben. Een dertigtal mensen - familie, vrienden en kennissen uit naburige dorpen - komen de familie De Lil aanmoedigen.

Van rustig wakker worden is geen sprake. Een vrouw duwt een glas champagne en een stuk pizza in mijn hand. Mijn nuchtere maag ziet het maar matig zitten.

Ik zal vandaag de dag doorbrengen met 3 Gilles: Eric, een 51-jarige bankbediende met Geraardsbergse roots, zijn 26-jarige zoon Loris en hun neefje Noah. Voor de kleine, en al even schattige Noah (9) is het vandaag zijn eerste dag als Gilles. Hij glimt van trots bij elk stuk stro dat zijn moeder in zijn al redelijk volle kostuum propt. De Gilles krijgen hun bolle vorm immers door het vullen van hun outfit met stro. En stro, dat is warm natuurlijk.

Of Noah met zijn negen lentes de jongste Gilles de Binche is? “Niet per se, want er is geen echte leeftijdsgrens,” legt zijn oom Eric uit. “Iedereen kan Gilles worden, zolang je maar afkomstig bent van Binche of er al minstens 5 jaar woont. Zodra een kind kan stappen, kan hij eigenlijk Gilles worden.” Stappen, of beter: marcheren. Noah heeft de afgelopen weken flink geoefend, om zijn kleine voetjes te laten wennen aan de houten klompen. Hij draagt natuurlijk wel kousen, en ook een soort turnpantoffel, voor maximaal comfort. De weg die hij vandaag zal afleggen is immers niet min.

Voorlopig is Noah de enige van zijn klas die zich aansluit bij de Gilles. “Maar de rest volgt nog wel!” Althans, de jongens, want voorlopig is Gilles zijn enkel voor mannen weggelegd. Toch is het geen pure mannenzaak. De vrouw is hier de échte draaischijf van het Carnaval. Terwijl hun mannen gezellig met hun belletjes zwaaien, is het moeder de vrouw die de gasten ontvangt, iedereen voorziet van eten en drinken, en met monnikengeduld haar man in zijn typische kostuum hijst. Ze zijn de personal assistants van de Gilles: de kleedster, bagagedrager en kok in één. “Un Gilles sans femme, c’est impossible,” wordt hier gezegd. En ik denk dat dat niet eens overdreven is.

Vertederend is het, om te zien hoe ze voor hun mannen zorgen. Twintiger Amélie (foto) bijvoorbeeld. Zelf afkomstig van Binche, wist ze waar ze aan begon toen ze de 26-jarige Loris, bij de Gilles sinds z’n 6de, aan de haak sloeg. “Net als voetbalvrouw zijn, is Gillesvrouw zijn een vak.” glimlacht ze. “Het hoort er bij, en ik doe het met veel liefde.”

5.30 uur: tromgeroffel. De andere Gilles zijn aangekomen ten huize De Lil. ‘s Morgens gaan ze langs alle huizen om de Gilles van hun vereniging op te halen, de zogenaamde ‘ramassage de Gilles’. Dat gebeurt met veel toeters en bellen, een dansje voor elk huis, en een shotje champagne voor heel hun gevolg. En opnieuw, en opnieuw. Buurtbewoners kunnen hun laatste uurtjes slaap vergeten, maar eigenlijk lijkt de hele stad zich ondertussen al op straat te bevinden.

Eens alle Gilles opgehaald zijn, gaan we naar het volkshuis, om er oesters te eten en champagne te drinken met de burgemeester, ooit zelf een Gilles. Oesters en champagne in een volkshuis, het kan hier allemaal.

Rond 7 uur begint de kroegentocht. Binche telt enorm veel cafés, en allemaal zitten ze stampvol. De meute heeft ondertussen besloten dat het welletjes is geweest met al die champagne. Nu is het tijd voor bier! Mijn koffie krijg ik pas na lang aandringen.

Ondanks de vele drankverplichtingen is het voor een Gilles verboden om dronken te zijn. De Gilles mag, zoals we in Aalst zouden zeggen, geen “stik in zen zjilei” hebben. Maar ook dat is relatief. “Eigenlijk is de regel dat je niet zat mag lijken,” grinnikt één van hen. Zijn copain grijnst instemmend. Als de schijn maar goed zit.

Er zijn trouwens nog meer regels. Zo mag een Gilles gedurende de hele dag niet gaan zitten, behalve om te eten.. Hij mag niet roken, of zoals de praktijk mij leert: niet rokend gefotografeerd worden. Zijn vrouw die hem de hele dag bijstaat, mag niet gekust worden, of toch niet door hem. “Omdat de Gilles vandaag een beetje koning zijn,” probeert Eric het me uit te leggen. Dat ook de koning zijn vrouw af en toe wel eens een onspontane kus geeft, lijken ze hier voor het gemak te vergeten.

Verder is het een beetje zoals op een studentencantus. Wil je even weg van de groep, dan moet je toestemming vragen. En sowieso ga je niet alleen. Een tamboer loopt al trommelend met je mee.

Na een stuk of 5 cafés en een toertje door het stadhuis, trekt iedereen zich terug in familieverband. De Gilles kunnen nu even uitrusten, en leggen een nieuwe culinaire fond, met het oog op de vele cafébezoeken die nog zullen volgen. Het biedt hen ook de gelegenheid om hun doorweekte kostuums even in de droogkast te stoppen, of beter: te laten stoppen. “Zo’n slecht weer hebben we nog nooit gehad,” zuchten de vrouwen. Maar de kleine Noah vindt het allemaal fantastisch, en is naar eigen zeggen nog lang niet moe.

Uren vliegen voorbij, glazen worden gevuld. Na de traditionele appelsienenworp keer ik terug naar Aalst. Er wacht me daar nog een popverbranding. “Chacun ses priorités,” sneert mijn gastheer me lachend toe. De Binchois gaan nog door tot de vroege ochtend, net als mijn vrienden in Aalst. Ik niet. Natgeregend voor de rest van de dag, beleefde ik de Aalsterse popverbranding dit jaar vanuit mijn zetel, onder een fleecen dekentje, gapend naar de livestream van Aalst.tv. Binche heeft me aangenaam verrast, mor Oilsjt... dor goot toch niks boeven.