"Als de beroepspolitici het niet doen, steek ik mijn nek wel uit"

In een bijzonder scherp opiniestuk in de krant De Morgen waarschuwt viroloog Marc Van Ranst dat er een nieuwe versie van fascisme dreigt te ontstaan. Hij heeft het over een potentieel gevaarlijke evolutie die moet worden bestreden.

"We dreigen in Europa af te glijden naar neofascistische toestanden, ook al schreeuwen de primussen inter pares van de afglijders uiteraard van alle daken dat het niet waar is", schrijft Van Ranst. "Dat diegenen die hiervoor waarschuwen, naïeve linkiewinkies en oikofobe eigen-volk-eerst-verraders zijn, die niet hebben opgelet tijdens de lessen geschiedenis en beter schoenmaker bij hun eigen leest zouden zijn gebleven, dat het allemaal schromelijk en schandelijk overdreven is, en dat het allemaal de schuld is van de sossen."

Hij verwijst in zijn opiniestuk naar een aantal uitspraken waarbij oorlogsvluchtelingen worden gedemoniseerd en die de bevolking systematisch opzetten tegen de godsdienst van die vluchtelingen. Hij noemt dit "een vorm van 'eigen-volk-eerst' etnisch nationalisme, een belangrijk facet van zowel fascisme als nazisme".

Van Ranst haalt ook uit naar de visie waarbij de maatschappij wordt opgedeeld in "productieven" en "profiteurs", naar het in vraag stellen van de Conventie van Genève, naar het "fouilleren en beroven van oorlogsvluchtelingen" in Denemarken en Zwitserland, en naar uitspraken als zou de Duitse grenspolitie moeten kunnen schieten op vluchtelingen die vanuit Oostenrijk de grens oversteken. 

Zijn tekst doet denken aan de uitspraken van de Duitse predikant Martin Niemöller over het wegkijken van veel Duitsers toen de nazi's hele groepen mensen arresteerden. "Toen ze mij kwamen halen, was er niemand meer, die nog protesteren kon", besluit Niemöller.

"Reacties voorspelbaar"

"De extreemrechtse politici zijn dezer dagen bijzonder luidruchtig als het over vluchtelingen gaat, maar aan de andere kant is het bijzonder stil", zegt Van Ranst tegen onze redactie. "Als er vandaar geen wederwoord komt, wil ik best mijn nek uitsteken."

In zijn opiniestuk haalt hij trouwens uit naar de traditionele partijen die controversiële uitspraken zoals die van burgemeester Marc Vanden Bussche van Koksijde of de West-Vlaamse gouverneur Carl Decaluwé liever negeren of er "warm en koud over blazen". "Principes zijn een luxe die deze windhanen zich niet meer kunnen permitteren wanneer ze zich richten naar de rechts-racistische wind", aldus Van Ranst.

De viroloog heeft naar eigen zeggen al veel reacties gekregen op zijn tekst. "80 procent onderschrijft mijn mening en 20 procent schiet die af op een heel onbeleefde manier", zegt Van Ranst. Hij heeft het over voorspelbare reacties in de trant van "je kent de geschiedenis niet", "schoenmaker blijf bij je leest" en "laat de politiek over aan de grote mensen".

"Elke tijd heeft zijn historisch taboe"

"Nu het politiek correcte denken rechts is, krijg je meteen op je donder als je verwijst naar de jaren dertig", beaamt publicist Mark Van de Voorde in een opiniestuk op onze website. "Elke tijd heeft zijn historisch taboe. Toen het politiek correcte denken links was, mocht je niet herinneren aan de stalinistische dictatuur en haar tientallen miljoenen moorden als toepassing van het communistisch gedachtegoed."

Van de Voorde noemt vergelijking met de jaren 30 wel degelijk gepast, "als ze wil wijzen op de gevaren van populistische uitspraken die inspelen op de wij-zij-tegenstelling, van een discours dat de schuld voor alles wat fout loopt, toewijst aan één bevolkingsgroep (vreemdelingen) of één politiek rivaal (socialisten), van de valse verhalen over islamisering (zoals halal dat verplicht zou zijn voor iedereen)." Vergelijken om te waarschuwen: daarover gaat het.

Wie roert zich nog waarover

Dat de traditionele partijen zich zo stil mogelijk houden als het over vluchtelingen gaat, lijkt te kloppen. Vorige week nam alleen Groen onmiddellijk afstand van de uitspraken van de West-Vlaamse gouverneur dat je beter geen voedsel uitdeelt aan illegale vluchtelingen. Pas een dag later gaf CD&V-voorzitter Wouter Beke toe dat het inderdaad "een zeer ongelukkige uitspraak" was. Zowel bij Open VLD, N-VA als bij staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) wilde men liever niet reageren.

De "oude krokodillen" roeren zich wel nog. Zo maakte Europees Parlementslid Louis Michel (MR) zich vorige week nog druk over het Deense asielbeleid. Hij had het over "een flagrante schending van de Europese verdragen en de Europese waarden."

Ook Mark Eyskens (CD&V) roert zich al eens. "Een “eigen volk eerst”-opwelling dringt door en verspreidt zich in Europa", schreef die vorig jaar in een opiniestuk. "Bovendien zijn er een aantal rechtse partijen die van de gelegenheid gebruikmaken om de publieke opinie schrik aan te jagen over de hoge kostprijs van de opvang van vreemdelingen, de hoge criminaliteit die in hun rangen zou heersen en vooral het gevaar dat uiteindelijk de moslims in Europa het voor het zeggen zullen krijgen."

Afgelopen weekend mocht Willy Claes (SP.A) zijn partijvoorzitter John Crombez afvallen, na diens steun aan het Nederlandse vluchtelingenplan, waarin staat vermeld dat vluchtelingen vanuit Griekenland moeten worden teruggestuurd naar Turkije en waarin een maximumaantal vluchtelingen wordt genoemd dat Europa kan opnemen. "Crombez vergist zich. Hou uw lijn, verdomme", liet de socialistische nestor zich ontvallen.

Meest gelezen