"Vast in de paradox: hoe meer maatregelen om vrijheid te beschermen, hoe minder vrij"

Loobuyck vindt het positief dat bepaalde hiaten in de strijd tegen de terreur worden opgevuld met de nieuwe maatregelen, maar tegelijk waarschuwt hij: "Als je honderd procent veiligheid wil in een open samenleving, dan heft die open samenleving zichzelf op. We moeten daar goed over nadenken".

In die zin stelt de moraalfilosoof zich naar eigen zeggen argwanend op tegen het tempo waartegen definitieve maatregelen worden aangekondigd. "We moeten daar een beter debat over kunnen voeren dan we nu gedaan hebben."

Het is wel normaal dat de regeringsleiders en politici dergelijke maatregelen op een haast grootsprakerige manier aankondigen, vindt Loobuyck. "Dat is een collectief ritueel waar we als samenleving door moeten, nu we zo hard geraakt zijn. Dat hoort daarbij. Maar er zijn gevaren: onze democratie wordt aangevallen en dan hebben we de neiging om daar op een ondemocratische manier op te reageren. Een valkuil waar we niet in mogen vallen."

De regering besliste onder meer om mensen die dreigen naar Syrië te vertrekken om daar te gaan strijden, een elektronische enkelband te geven. In terreurdossiers zullen verdachten ook 72 uur in voorhechtenis kunnen geplaatst worden, in plaats van de gebruikelijke 24 uur.

Advocaat Hans Rieder vraagt zich af hoe de overheid die maatregelen gaat implementeren. "Ik kan me niet voorstellen dat binnen een rechtssysteem, mensen zo maar kunnen worden opgesloten op basis van inlichtingen", zegt hij in "De afspraak".

Voor Rieder moet het onderscheid tussen de uitvoerende en de rechterlijke macht fundamenteel blijven, anders begeven we ons op glad ijs. "Men kan extra machten geven aan de uitvoerende macht, maar dan zijn er geen rechten meer. We weten tot wat dat heeft geleid in bepaalde regimes. Als men  daarentegen binnen het gerechtelijke systeem wil blijven, zal men onmogelijk iemand zo maar kunnen opsluiten."

Tegelijk beseft Rieder dat de bevolking snakt naar doortastende maatregelen. "Het discours dat de rechtstaat moet beschermd blijven, vindt nu geen bodem om in te groeien. Dat is menselijk begrijpbaar, maar mensen moeten wel weten wat het gevaar is als alle machten overgaan naar de uitvoerende macht."

Moraalfilosoof Loobuyck is er niet van overtuigd dat alle maatregelen efficiënt zullen zijn in de strijd tegen terreur. Wel interessant volgens hem is het inzetten op haatpredikers. "Zeker vanuit de analyse dat er een probleem is met de moslimgemeenschappen in België. De geestelijke leiding van die mensen heeft het laten afweten en wij hebben er als samenleving nooit voldoende in geïnvesteerd."

"De islam is in 1974 een erkende religie geworden in België, pas in 2007 zijn de eerste moskeeën erkend.  We hebben gans dat dossier laten open liggen en Saudi-Arabië is daarin gesprongen", weet Loobuyck. Hij geeft het voorbeeld van de Grote Moskee in Brussel. "Die moskee was lange tijd de officiële gesprekspartner van de Belgische overheid. De overheid heeft de Grote Moskee ooit geschonken aan Saudi-Arabië. Vanuit die moskee is er hier met steun van heel veel petrodollars een vorm van islam verkondigd geweest die zeer problematisch is. Je kunt op YouTube filmpjes vinden van bekende imams die nu opgevoerd worden als woordvoerder van gematigde moslims, maar die hoogst problematisch zijn op bepaalde vlakken. En we hebben dat laten gebeuren."

Volgens meester Rieder zal het wel moeilijk zijn om de haatpredikers objectief aan te pakken: wat is haat en wat is geen haat? "Dat is een moeilijke oefening. Ik denk dat men een amalgaam heeft gemaakt van een aantal zaken, maar dat men niet genoeg heeft nagedacht over wat er allemaal te doen staat", besluit Rieder.