Jong, hooggeschoold en zonder uitkering
De inschakelingsuitkering, de vroegere wachtuitkering voor pas afgestudeerde jongeren, werd door de regering-Di Rupo in 2012 al beperkt in de tijd. Begin dit jaar werden de voorwaarden nog strenger: de maximumleeftijd voor de eerste aanvraag van de inschakelingsuitkeringen ging van 30 naar 25 jaar.
Hoeveel jongeren er precies door de wetswijziging van 1 januari 2015 in die situatie verzeilden, kan niet precies bepaald worden. Om en bij de 5.030 jongeren tussen 25 en 30 jaar zouden dit jaar hun inschakelingsuitkering verloren hebben. En daar is amper communicatie rond.
De Limburgse Jana (niet haar echte naam, nvdr), bachelor Taal- en Letterkunde, schreef zich in september vorig jaar in bij de VDAB. Toen was ze nog 24 jaar - haar inschakelingstijd begon te lopen. Toen ze in december 25 werd, wist ze nog niet dat ze volgens de nieuwe wet geen aanspraak meer maakte op de beroepsinschakelingsuitkering. Intussen is ze al elf maanden op zoek naar werk.
“Het is heel frustrerend”, zucht Jana. “Er zijn nauwelijks interessante vacatures te vinden en als ze er wel zijn, wil de werkgever iemand met meer ervaring. Ik kan natuurlijk pas ervaring opdoen als er iemand mij een kans geeft, maar ik krijg geen kans want ik heb geen ervaring. Het is een vicieuze cirkel.”
Momenteel woont ze bij haar ouders, een situatie waarmee ze worstelt. “Ik heb geluk dat mijn ouders me financieel ondersteunen, maar het voelt heel dubbel aan. Ze hebben jarenlang mijn studies betaald en nu blijf ik hen tot last.”
Wat het voor Jana en andere jongeren in dezelfde situatie wrang maakt, is dat de norm van kracht ging zonder dat er overgangsmaatregelen getroffen werden. “Het ene moment zat ik in mijn wachttijd en werd er mij een vangnet beloofd. Het volgende bleef ik in de kou achter. Ik voel me in de steek gelaten: ineens tel ik niet meer mee."
Toen op 1 januari de wet inging, beseften vele getroffen jongeren nog niet wat de gevolgen van de wetswijziging voor hen inhield. Zo ook Jana, toen ze de berichten in de krant las.
“Ik ben toen overal gaan aankloppen, maar niemand had antwoorden. De VDAB en RVA vielen ook uit de lucht toen ik hen dat artikel toonde. Ik heb in januari zelfs samen met een RVA-medewerker de nieuwe wet zo goed mogelijk proberen te interpreteren, omdat zij ook niet op de hoogte waren. Maar de onduidelijkheid bleef”, vertelt ze.
Een recent onderzoek van Vacature.com bij 2.000 schoolverlaters wijst trouwens uit dat 88 procent weinig tot niets weet van de inschakelingsuitkering. Dit houdt in dat men bijvoorbeeld niet weet dat men zich na de studies moet aanmelden bij de VDAB. Minister van Economie Kris Peeters (CD&V) betreurt dit, maar belooft actie: “Dan moet dit worden rechtgetrokken. Die jongeren moeten door de VDAB geïnformeerd worden over wat hen te wachten staat”, stelt hij.
Jana heeft, sinds het bewuste telefoontje aan het begin van het jaar, niets meer van de VDAB gehoord. Fons Leroy, topman van de VDAB, erkent het probleem en en belooft beterschap. “We laten jongeren niet in de steek. Vandaag krijgt al 92 procent van de werkloze jongeren begeleiding, dus we moeten die cijfers nu optrekken naar 100 procent. Ik raad daarom alle jongeren aan om zich in te schrijven bij de VDAB.”
Intussen blijft Jana verder sollicitatiebrieven typen. “Ik ben nog niet klaar om de zoektocht naar mijn droomjob op te geven, maar ik besef ook dat ik niet eeuwig ga kunnen blijven zoeken. Aan alle werkgevers nog even dit: geef jongeren zonder ervaring een kans. We willen niet thuiszitten, we willen werken!”
© 2015 – C.H.I.P.S. StampMedia - Liesbet Aerts, Luis Muñoz en Heleen Vanschoenwinkel