“Als ik nog eens een gouden tip krijg over de Rechtvaardige Rechters, kom ik terug”

“Wat bubbels, taart...and that's it.” De laatste werkdag van Siel Van der Donckt bij de openbare omroep is intussen achter de rug en daar bleef de VRT-journaliste ogenschijnlijk laconiek bij. Na een carrière van bijna 35 jaar heeft ze de deur van de nieuwsdienst achter zich dichtgetrokken en gaat ze met pensioen. Tussen haar laatste professionele plichten en collegiale goodbyes door blikte Siel met onze redacteur terug.

Het begon allemaal in 1981. Voordien had Siel wel al als losse medewerker gewerkt voor een consumentenrubriek op de radio, maar 34 jaar geleden slaagde ze voor het befaamde journalistenexamen van de BRT. “Dat was geen evidentie. Er waren meer dan 1.500 kandidaten en uiteindelijk waren we maar met zo’n tien mensen geslaagd. Tamelijk straf hé”, herinnert Van der Donckt zich.

En zo kwam Siel op de nieuwsdienst terecht. “De echte nieuwsdienst, het summum voor iedereen. Het ultieme doel dat je kon bereiken.” Je voelt haast de trots opnieuw de kop opsteken bij Van der Donckt wanneer ze het vertelt. “Ik had nooit gedacht dat ik er ooit zou werken. Maar als je het echt wil, dan is dat nooit uitgesloten.”

Vandaag is het een evidentie dat je op de nieuwsdienst omringd wordt door vrouwelijke collega’s. In de begindagen van Siel Van der Donckt was dat wel even anders. “We waren toen maar met een viertal vrouwen, onder wie Martine Tanghe en ikzelf. Er waren dus heel weinig vrouwenstemmen op de nieuwsdienst en bovendien heb ik zelfs een langere stage moeten doen omdat mijn stemgeluid de ether teisterde.”

Een verbaasde blik zet Van der Donckt ertoe aan om meer uitleg te geven. “Ik had een alt en vrouwen werden geassocieerd met een sopraan. Ik had dus eigenlijk een te mannelijke stem en dat was niet oké. Dat soort dingen gebeurt vandaag gelukkig niet meer.”

Van de radio naar "Het Journaal"

De eerste zes jaar werkte Van der Donckt voor de radionieuwsdienst. Daar kwam abrupt een einde aan door wat ze zelf een absoluut dieptepunt in haar carrière noemt. “Mijn radiocollega en Wetstraatjournalist Daniël Buyle werd toen ontslagen na beschuldigingen over vooringenomenheid. Ze zijn er toen ook achter gekomen dat wij een relatie hadden en het werd even heel moeilijk. Ik wou wel een scheiding maken tussen werk en privé, maar anderen konden dat moeilijker. Ik heb toen een time-out gevraagd en ben zes maanden op verlof zonder wedde gegaan.”

Na die time-out kwam Siel terug en wel bij het televisiejournaal. En daar kon ze haar hart als amateurfotograaf helemaal ophalen, tot op haar laatste werkdag. “Ik heb heel graag radio gedaan, maar er gaat niets boven met beeld werken. Met een minuut beeld kan je zoveel meer meegeven dan met een minuut tekst."

Een tijdlang was Van der Donckt zelfs Journaalanker. "Dat deed ik heel graag. Je werd daar een beetje ingegooid. We kregen bijvoorbeeld geen kledingvergoeding en moesten dus echt improviseren (lacht, zich waarschijnlijk een ongelukkige kledingkeuze herinnerend). Dan kreeg je bakken kritiek omdat je kleren op niets trokken. Soms frustrerend wel omdat je hoort dat mensen meer bezig zijn met wat je al dan niet aanhebt dan met wat je zegt.”

Van der Donckt presenteert Het Journaal van 10 juli 1988

Mandela, dioxine en de Rechtvaardige Rechters

Siel Van der Donckt zal altijd geassocieerd blijven met drie grote verhalen die ze voor de nieuwsdienst verzorgde: Nelson Mandela, de dioxinecrisis en het mysterie rond het paneel van de Rechtvaardige Rechters.

Eerst Mandela. Al drie dagen na zijn bevrijding in 1990 kon Siel Van der Donckt de Zuid-Afrikaanse vrijheidsstrijder interviewen in zijn tuin. “Ik was heel verbaasd dat ik toen bij Mandela ben geraakt. De jaren voordien had ik wel al mijn vrije tijd opgespaard om op eigen houtje naar Zuid-Afrika te reizen. Daar heb ik toen een netwerk uitgebouwd en dat heeft achteraf gerendeerd.”

Het was een onvergetelijke ontmoeting voor Van der Donckt, Nelson Mandela liet een diepe indruk op haar na. “Ik had nooit gedacht dat charisma tastbaar aanwezig kan zijn bij iemand. Over het algemeen ben ik nooit onder de indruk van grote staatsmannen en -vrouwen want dat zijn ook maar mensen die ’s ochtends in de spiegel een verfrommeld gezicht zien. Maar Mandela straalde iets uit waarvan je echt onder de indruk was.”

Het was ook Van der Donckt die de dioxinecrisis in 1999 naar buiten bracht. Vandaag zou het volgens haar veel moeilijker zijn om zo’n verhaal bloot te leggen. “We hebben sindsdien een serieuze stap achteruit gezet qua openbaarheid van bestuur. De economische impact van de dioxinecrisis was zo groot dat geen enkele ambtenaar nog zijn mond mag opendoen. Nu gaat alles via woordvoerders en die zijn eerder een doorgeefluik van wat de overheid kwijt wil. Dat is een kwalijke evolutie.”

Recent scoorde Siel dan weer enkele primeurs over de zoektocht naar het verdwenen paneel van de Rechtvaardige Rechters. "Ik heb zelf lang geschilderd en was als kind al geïntrigeerd door het verhaal. Het dossier zal ik niet oplossen, daarover maak ik mij geen illusies, maar elk steentje in de kikkerpoel is meegenomen. En natuurlijk zou het fantastisch zijn als het paneel komt te hangen waar het thuishoort. Dat is ook de enige reden waarom ik het verhaal breng, want een primeur had ik vlak voor mijn pensioen niet meer nodig."

"Het is nu aan de jongeren. Vooruit dan maar!"

Nu vertrekt Siel Van der Donckt dus met pensioen, deels om gezondheidsredenen. "Niemand is onvervangbaar. Je moet dat zeker niet van jezelf denken. Het is nu aan de jongere mensen om hun leven uit te bouwen en hun beroep uit te oefenen. Dus vooruit dan maar." Aan die jonge journalisten wil Siel nog een belangrijke boodschap meegeven. "Laat niet op je kop zitten. Maar vermijd ook het andere uiterste: een dikke nek krijgen. Zoek daarin een soort evenwicht want als journalist krijg je maar de bronnen die je verdient."

Op het programma van Van der Donckt staan nu vooral reizen gepland. "Mijn man en ik gaan in Zuid-Afrika mensen opzoeken die we in de jaren 80 leerden kennen. Als ze nog leven natuurlijk. En voor de rest gaan we leven als God in Frankrijk." Zien we Siel nog terug op de nieuwsdienst? "Ik ga mij niet opstellen als de schoonmoeder die het komt vertellen. Als ik nog eens een gouden tip krijg over de Rechtvaardige Rechters, dan kom ik nog eens terug."

De collega's van "Het Journaal" hebben alvast een heel passend afscheidscadeau voorzien voor Siel Van der Donckt: een reproductie van het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck. De Madonna lijkt een beetje op Siel zelf, de heilige Cecilia aan het orgel is Martine Tanghe en het Lam Gods werd vervangen door een (dioxine)kip. U herkent ook wel nog andere nieuwsdienstmensen. 

Meest gelezen