"We leren veel bij, maar er wordt ook veel gelachen"

De Europese culturele hoofdstad van het jaar, Bergen, ligt er op zondagmorgen verlaten bij. Op een net niet uitgestorven Grand’ Place staan twee mensen te wachten. Dat moeten wel de gidsen zijn die het gezelschap zullen begeleiden van de touringcar die net het plein oprijdt. Ze is om 7.30 uur uit Gent vertrokken en heeft een gevarieerde groep passagiers aan boord: nieuwkomers op zomeruitstap.

Zes jaar geleden is Dzjambo, een interculturele ontmoetingsgroep die deel uitmaakt van het vormingscentrum VormingPlus uit Gent, begonnen met zijn zomeruitstappen voor anderstalige nieuwkomers.

Ze werden opgericht op vraag van het Huis van het Nederlands, dat merkte dat de pas verworven kennis van zijn studenten slabakte eens de zomer was ingezet. Logisch ook: veel anderstalige nieuwkomers hebben behalve tijdens de lesuren weinig kans om hun nieuwe taal te oefenen.

Alexandre, een man uit Kameroen, beaamt het. "Op school kan ik Nederlands praten, maar in zomer valt dat stil. En je weet hoe de Belgen zijn: als ze merken dat je Frans of Engels spreekt, schakelen zij zelf over naar de vreemde taal."

Sinds de start van de zomeruitstappen is Alexandre een vaste klant. "Maar niet alleen wegens de taal, hoor. Vooral omdat ik België wil leren kennen. België, en de Belgen. Andere buitenlanders hoor ik praten over de Belgen, maar ikzelf begrijp ze nu veel beter. Om in harmonie samen te leven, moet je elkaar leren kennen."

"Ook veel Vlamingen zijn nog nooit in Bergen geweest"

De zomeruitstappen bestrijken heel België. In de loop der jaren zijn al heel wat toeristische highlights de revue gepasseerd: Dinant, Oostende, de grotten van Han, het Zwin, Brugge, Bokrijk… Dit jaar staan er drie excursies op het programma: Mechelen en Antwerpen, maar eerst dus Bergen.

De uitstappen worden volledig georganiseerd door vrijwilligers. Gerry, die deze excursie in goede banen leidt, heeft de bestemming al bijna een jaar in gedachten.

"Bergen is dit jaar de culturele hoofdstad van Europa. De geknipte reden dus om de stad eens te bezoeken. Vorig jaar zijn we al naar Doornik geweest: een zeer geslaagde, interessante excursie. En zeg nu zelf: zelfs veel Vlamingen zijn nog niet eens in Doornik of Bergen geweest."

Omdat een stadsrondleiding alléén op den duur wat zwaar wordt, bestaat de dag uit twee delen. ’s Namiddags is nog een bezoek aan de scheepslift van Strépy-Thieu gepland, mét boottocht. "We zorgen altijd voor variatie in het programma."

Omdat beide bestemmingen niet via openbaar vervoer te combineren zijn, is deze uitstap er een met autocar, wat hem meteen veruit de duurste in het rijtje maakt. Elke deelnemer betaalt 15 euro, maar in normale omstandigheden zouden dat er makkelijk 30 kunnen zijn. "We hebben voor het eerst subsidies van de stad Gent gevraagd en gekregen", zegt Gerry. Hij heeft nog niet plaatsgenomen op zijn zitje naast de chauffeur, of hij laat het al weten door de microfoon. "Zoiets mag ook al eens vermeld worden."

Gerry heeft de uitstap minutieus voorbereid. Hij heeft een stapeltje papieren bij zich waarop ook wetenswaardigheden langs de route vermeld staan. De Leiestreek, de Guldensporenslag,…: ze worden aangestipt.

"Reizigers hoeven niet mee te vasten"

De bus zit helemaal vol, de uitstap is volgeboekt. 33 passagiers zijn er, de meesten hebben individueel ingeschreven. Ze zijn afkomstig uit tien tot twintig landen. Veel van deze mensen hebben een zware tocht achter de rug, die van hun thuisland naar België. Met plezierreisjes als deze zijn ze minder vertrouwd, maar ze vormen een aangename verstrooiing.

"Vandaag zijn er wel weinig mensen uit moslimlanden present", zegt Gilberte, een van de vrijwilligers. "We hebben er vooraf niet bij stilgestaan dat het nog ramadan is. Zo’n hele dag op uitstap zonder eten of drinken is lastig. Daar zouden we in het vervolg rekening mee moeten houden."

Sheeba en haar vriend, beide afkomstig uit Pakistan en moslim, zijn toch mee. "De koran maakt een uitzondering voor zieken, maar ook voor reizigers", lachen ze. "Die hoeven niet mee te vasten."

Russisch wordt een van de voertalen op de bus, want een vijftal mensen komt uit Rusland of de voormalige Sovjetrepublieken. Eenmaal in Bergen wordt de klik naar het Nederlands helemaal gemaakt, want dat is de taal waarin de gidsen de rondleiding doen.

We worden op sleeptouw genomen langs de Grand’Place, het stadhuis, het barokke belfort dat Victor Hugo met een koffiepot vergeleek. Om beurten wordt voor de foto geposeerd bij het bronzen aapje dat de mascotte is van Bergen: met de linkerhand over zijn kopje wrijven brengt geluk. De meeste animo, zowel bij Belgen als bij buitenlanders, ontstaat als de gids het huis van Elio Di Rupo aanwijst.

Imposante scheepslift is hoogtepunt van de dag

Iedereen verbaast zich over de rust en stilte in het zondagse Bergen. "In het vervolg moeten we misschien op zaterdag komen", klinkt het hier en daar. "Mja, da’s ook niet altijd een goed idee", zegt een van de vrijwilligers.

"Enkele jaren geleden gingen we op zaterdag naar de Zoo, een uitstap waaraan uitzonderlijk eens veel gezinnen met kinderen deelnamen. We waren nog niet lang ter plaatse of onze groep bestond alleen nog maar uit vaders met buggy’s. De moeders hadden van de gelegenheid gebruikgemaakt om te gaan winkelen op de Meir!"

Tegen de middag is de stad ontwaakt en zit "le tout Mons" mosselen te eten op de Grand’Place. Het middagmaal van de zomeruitstappers beperkt zich tot een picknick of een bescheiden lunch, en dan is het tijd voor deel 2 van de dag: de scheepslift van Strépy-Thieu.

Ging het er tijdens de stadsrondleidingen nog wat stijfjes aan toe, ’s namiddags is de groep ontdooid en wordt de sfeer losser. Een educatief bedoeld maar hilarisch slecht uitgevoerd klank- en lichtspektakel in de gangen van de scheepslift draagt daar zeker toe bij. “Wat moeten die nieuwkomers daar nu van begrijpen? Zelfs voor een Belg is er geen touw aan vast te knopen”, zegt een van de Belgische deelnemers.

Toch is de imposante scheepslift het hoogtepunt van de dag. Zeker het afsluitende deel, waarbij het gezelschap met de boot een eindje het Canal du Centre opvaart om dan zelf verscheept te worden in de 73 meter hoge constructie. "Im-pres-sion-nant", vindt Alexandre. "Ik ben onder de indruk van het vernuft van de ingenieurs." Ook Lisa, een vrouw uit Siberië en net als Alexandre een vaste klant van deze zomeruitstappen, geniet. "Oh, ik kijk hier altijd zo naar uit. Het is altijd heel interessant. We leren veel bij, maar tegelijk wordt er ook altijd veel gelachen."

Op de terugweg rijdt de bus langs een bord richting Paira Daiza. "Heel mooi", zegt de chauffeur. Gerry noteert: "Dat is misschien iets voor volgend jaar!"

Meest gelezen