Uitgaven voor langdurig zieken stijgen fors
Het budget van de ziekteverzekering voor uitkeringen aan zieken en langdurig zieken stijgt sterk in deze regeerperiode: van ruim 6,6 miljard in 2014 tot bijna 9 miljard in 2019. Want meer en meer mensen zitten langdurig ziek thuis. Dat heeft in de eerste plaats te maken met de vergrijzing: hoe ouder we worden, hoe meer risico we lopen om langdurig ziek te worden. En omdat we langer moeten werken, zo wordt geraamd, zal die trend zich de volgende jaren nog sterker doorzetten.
Ook meer en meer vrouwen blijven aan het werk. En vrouwen lopen een iets hoger risico op langdurige ziekte dan mannen, al weten we niet precies waarom dat zo is. Mogelijk hebben vrouwen het zwaarder om arbeid en gezin te combineren. Daar komt nog bij dat meer en meer mensen thuis zitten, omdat ze kampen met psychische problemen, zoals burn-out en depressie, en ook met rugproblemen.
Toch is er de laatste jaren ook een lichte stijging van werklozen die verhuizen naar de ziekteverzekering: ze krijgen dus niet langer een werkloosheidsuitkering, maar vallen terug op een ziekte-uitkering. Dat komt wellicht ook omdat de vorige en huidige regering werklozen strenger zijn gaan aanpakken.
De uitgaven voor uitkeringen aan wie werkloos of bruggepensioneerd is, of tijdskrediet neemt, dalen in deze regeerperiode trouwens fors: van ruim 10 miljard in 2014 tot nog goed 7 miljard in 2015. De vorige regering besliste om de werkloosheidsuitkeringen sneller te doen dalen in de tijd. En de huidige regering heeft de regels aangescherpt om met brugpensioen te gaan of tijdskrediet op te nemen. Maar ook de economie trekt geleidelijk aan. En als het economisch beter gaat, zijn er ook minder werklozen.
De budgetten voor de werkloosheids- en ziekte-uitkeringen zijn niet zonder meer rechtstreeks communicerende vatten. Maar het valt intussen wel op : wat er volgens de laatste ramingen in deze regeerperiode wordt bespaard in de werkloosheidsuitkeringen, wordt de facto voor een flink stuk opgesoupeerd door extra uitgaven in de ziekte-uitkeringen.
Langdurig zieken al na twee maanden inschakelen
Intussen zijn ook meer details bekend over het plan van minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) om werknemers die thuiszitten met een ziekte-uitkering opnieuw te activeren.
Er ligt een ontwerp van Koninklijk Besluit op tafel waarin staat dat de adviserend geneesheer van het ziekenfonds al na twee maanden een re-integratieplan voor zieke werknemers moet opmaken. Daarin bekijkt de arts waar en hoe zij opnieuw kunnen worden ingezet. Weigert de betrokken werknemer het plan na te leven of werkt hij niet goed mee, dan zal hij tien procent van zijn uitkering verliezen. Vanaf volgend jaar wil De Block 10.000 zulke integratietrajecten, om in 2018 op 14.000 uit te komen.
"Verplichting geen goed idee"
Vakbonden en ziekenfondsen struikelen vooral over de sanctie van tien procent minder uitkering. Volgens de socialistische vakbond ABVV komt dat neer op een verplichte re-integratie en is dat niet doeltreffend. Zij vinden dat de regering moet focussen op de werkgevers en hen moet aanmoedigen om aangepast werk te voorzien.
Ook de socialistische oppositie heeft er geen goed oog in. "De federale regering valt opnieuw de zwaksten aan. Ze willen mensen verplichten om opnieuw aan het werk te gaan terwijl ze eigenlijk nog niet kunnen werken door hun ziekte. Dat is ontoelaatbaar", aldus PS-voorzitter Elio Di Rupo.
