Veel meer vrouwen dan mannen thuis door psychische aandoening

Elk jaar worden er meer mensen langdurig arbeidsongeschikt verklaard. Dat wil zeggen dat ze door ziekte al meer dan een jaar thuisblijven van het werk. Vorig jaar kregen zo'n 58.000 werknemers dat statuut. Het gaat om een pak meer vrouwen (34.054) dan mannen (24.749). Tot 2013 was er elk jaar een stijging van 5 à 6%, maar van 2013 op 2014 is het aantal gestegen met 7,4%. In totaal waren er in 2014 321.000 mensen langdurig arbeidsongeschikt.

Bij de vrouwen die vorig jaar arbeidsongeschikt zijn verklaard, is de belangrijkste oorzaak een psychische aandoening (12.179), op de tweede plaats zijn dat aandoeningen van het bewegingsstelsel (11.870 gevallen), in de meeste gevallen gaat het dan om rugklachten. Bij de mannen is het andersom: 8.091 gevallen van aandoeningen van het bewegingsstelsel en 7.454 gevallen van psychische aandoeningen.

Psychiater Koen Demyttenaere schrikt niet van de verschillen tussen mannen en vrouwen. "We zien andere cijfers die in de dezelfde richting wijzen. Zo ligt het gebruik van psychofarmaca (zoals antidepressiva, red.) ook veel hoger bij vrouwen dan bij mannen."

"Dat verschil in stijging tussen mannen en vrouwen is iets recent. Het was niet zo in de jaren 80 en 90. Een belangrijke factor daarbij is dat vroeger veel vrouwen stopten met werken zodra er kinderen kwamen", aldus Demyttenaere.

"Vrouwen die thuis kinderen hebben, hebben een veel grotere kans om arbeidsongeschikt te worden dan vrouwen die geen kinderen hebben, zo blijkt. Bij mannen is er geen verschil. Dat wijst er toch op dat de combinatie van beroepsleven en gezinsleven voor vrouwen belastender is als voor mannen."

"Een ander punt is dat alleen leven zorgt voor een grotere kans om arbeidsongeschikt te raken dan in koppel leven, want dat heeft een beschermend effect. Maar die bescherming is veel meer uitgesproken bij mannen dan bij vrouwen. Dat klopt ook met de cijfers van de levensverwachting. Als je samenleeft, leef je langer, maar dat verschil is veel groter bij mannen dan bij vrouwen."

De beschermende factoren gelden dus meer voor mannen dan voor vrouwen. "Het stuk dat je wint door samen te wonen, verliest een vrouw dan blijkbaar toch doordat er meer zorg moet gedragen worden, wat een hogere belasting met zich meebrengt."

Daarnaast gaan mannen volgens Demyttenaere anders om met stress. Terwijl vrouwen vaker uitspreken dat ze kampen met angst en depressie, blijven mannen er vaker mee rondlopen. Ze vervallen ook meer dan vrouwen in drank- en middelenmisbruik.

"Voor vrouwen is het niet makkelijk om alle rollen te combineren", zegt de psychiater. Ze leggen zich veel druk op. "Ik denk dat vrouwen meer lijden omdat ze het gevoel hebben dat ze zich niet volledig kunnen realiseren als vrouw, als partner, als beroepsactieve persoon. Mannen gaan daar makkelijker mee om."

Het aantal mannen dat langdurig arbeidsongeschikt is door psychische problemen ligt dan wel langer dan het aantal vrouwen, het cijfer gaat eveneens in stijgende lijn, benadrukt de psychiater. Hij ziet verklaringen op de werkvloer.

"We leven in een klimaat waar we continu controles en evaluaties hebben. Er is weinig vertrouwen in de arbeidssfeer." Demyttenaere wijst erop dat er heel wat initiatieven lopen om de combinatie werk en gezin te vergemakkelijken, maar dat werknemers daarnaast ook vragen om meer autonomie, appreciatie en betrokkenheid bij de organisatie. En op dat vlak zou er nog veel kunnen gebeuren.