Met geld omgaan, ook jongeren hebben er moeite mee

Het Centrum voor budgetadvies en budgetonderzoek ondervroeg tussen mei 2013 en januari 2014 2.447 leerlingen van de derde graad van het secundair onderwijs, in 63 Vlaamse scholen.

Daaruit blijkt dat die jongeren gemiddeld 2.394 euro per jaar "verdienen", of zo'n 200 euro per maand. Dat geld komt vooral binnen via het zakgeld dat ze van hun ouders krijgen of uit werk tijdens het schooljaar en/of de schoolvakanties.

Ze besteden hun geld "vooral aan "leuke" uitgaven zoals uitgaan, snoep en snacks of games", schrijven de onderzoekers. "In meer dan de helft van de gezinnen nemen ouders de volledige kost van school, verzorging, kleding, vervoer, sport en hobby, vakantie en lectuur op zich."

Heel wat jongeren kunnen echter niet zo goed omgaan met hun geld, stelden de onderzoekers vast. 12 procent van de ondervraagde jongeren vertoont financieel risicogedrag.

10 procent van de jongeren heeft zelfs al schulden. Al zijn die schulden vrij beperkt (gemiddeld 35 euro) en vooral bij vrienden en familie. Echte formele schulden - bijvoorbeeld bij een bank - kunnen jongeren namelijk amper maken, stellen de onderzoekers.

25 procent van de ondervraagde jongeren leent wel eens geld bij hun vrienden of ouders. Meestal gaat het om kleine bedragen, maar toch heeft 20 procent al eens een bedrag boven 50 euro geleend.

25 procent van de jongeren blijkt ook al eens te wedden voor geld. Bijna 10 procent speelt ten minste één keer per maand voor geld. Ook door te stemmen per sms of virtuele dingen te kopen, geven jongeren vaak (te veel) geld uit.

Volgens de onderzoekers zijn er enkele factoren die maken dat jongeren dat financieel risicogedrag vertonen. "Bij jongeren die vaker uitgaan en/of drugs gebruiken zien we een patroon van risicogedrag dat een zekere mate aan overconsumptie met een focus op snelle bevrediging reflecteert. Deze jongeren lijken zich tegelijk ook minder bewust van het feit dat zij risicogedrag vertonen en ze maken zich ook niet bijzonder veel zorgen over hun financiële toekomst."

Ook jongeren uit gezinnen die het financieel minder breed hebben, vertonen vaker risicogedrag. Zij lijken zich wel beter bewust van de mogelijke gevaren ervan. Ze ervaren ook vaak geldtekorten voor noodzakelijke uitgaven, niet alleen voor leuke uitgaven. Bij een aantal van hen zit het probleem vooral aan de inkomstenzijde, stellen de onderzoekers.

Een ander probleem is de sociale druk. Jongeren zijn bijzonder gevoelig voor de mening van hun leeftijdsgenoten. Erbij horen is belangrijk, en dat kan gevolgen hebben tot in de spaarpot.

Om het financieel risicogedrag bij jongeren te verminderen, kijken de onderzoekers vooral in de richting van de ouders. Een financiële opvoeding thuis beschermt de jongeren in grote mate tegen financieel risicogedrag. Belangrijk daarbij is volgens de onderzoekers dat ouders hun kinderen ook de verantwoordelijkheid geven voor een aantal meer noodzakelijke uitgaven. Op die manier leren ze bewuster met hun geld omgaan.

Maar ook financiële opvoeding op school vinden de onderzoekers belangrijk. Jongeren schatten hun financiële vaardigheden zelf hoog in, stelden ze vast, maar hebben eigenlijk een beperkte financiële kennis.