Rusthuizen slaan alarm: 0 euro steun voor nieuwbouw of renovatie
De woonzorgcentra sturen vandaag een open brief aan Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V). Ze trekken -niet voor het eerst- aan de alarmbel omdat de Vlaamse regering in de begroting voor 2015 welgeteld 0 euro heeft uitgetrokken voor infrastructuurwerken in de ouderenzorg. De zorgsector moet in totaal zelfs 182 miljoen euro besparen, klagen ze aan.
Nochtans is de nood hoog, zo staat te lezen in de brief, die samen is opgesteld door de openbare sector (de OCMW’s) en Zorgnet Vlaanderen (de vzw's). Vorig jaar zijn immers 171 dossiers goedgekeurd van instellingen die willen verbouwen, uitbreiden of een nieuw project starten. Goed voor een totaalbedrag van 1,034 miljard euro. Veel van die rusthuizen zijn al engagementen aangegaan met aannemers en architecten.
"Bewoners zullen meer betalen"
Een voorbeeld. Het OCMW van Gent heeft bouwplannen voor een woonzorgcentrum voor 144 bejaarden. Kostprijs: 25 miljoen. Het OCMW had gerekend op 9 miljoen euro overheidssteun, want het dossier was goedgekeurd. Omdat er geen uitzicht op subsidiëring is, heeft het OCMW beslist om alles zelf te financieren. De werken beginnen deze zomer. Wachten is geen optie, de bouwprocedure is al te ver gevorderd en de extra capaciteit is nodig.
"Wij zijn inderdaad van plan om verder te doen, om die 9 miljoen euro extra zelf te voorzien", zegt OCMW-voorzitter Ruddy Coddens. Het gevolg is dat de kosten voor de bewoners hoger zullen liggen. "Wij hebben uitgerekend dat de kostprijs toch wel tussen 10 en 12 euro per dag hoger zou kunnen zijn als we dat geld zelf moeten ophoesten."
De bewoners nog meer laten betalen, is een slechte zaak, zegt Zorgnet Vlaanderen. De koepelorganisatie wijst erop dat de gemiddelde dagprijs in een woonzorgcentrum 50,79 euro bedraagt. Een gemiddeld pensioen van 1.107 euro volstaat alvast niet om de maandfactuur van ongeveer 1.575 euro te betalen (was, medicatie en remgeld niet inbegrepen).
"De betaalbaarheid staat duidelijk onder druk. Of moeten we inboeten aan kwaliteit door te beknibbelen op personeel of te kiezen voor te kleine kamers?", aldus Zorgnet Vlaanderen.
Besparingen en Europese regels
Waarom moeten de woonzorgcentra eigenlijk wachten op het geld, als het al komt? Dat heeft te maken met de besparingsdrift van de Vlaamse regering, maar ook met Europa. De projecten zijn namelijk aangevraagd bij het VIPA, het Vlaams Investeringsfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden. Maar het VIPA bestaat sinds begin dit jaar niet meer. Het is ontbonden door een resolutie van juni 2013 van de vorige Vlaamse regering, onder druk van Europa.
In het VIPA zaten zogenoemde PPS-projecten (publiek-private samenwerking). De Vlaamse regering schreef de investeringen in die projecten niet in in de begroting, maar Europa oordeelde recent dat dat wel moet. Om de begroting niet te laten ontsporen, besliste de regering-Bourgeois om voorlopig geen subsidies uit te keren. Hetzelfde probleem deed zich voor in het Oosterweeldossier, dat nu wel in de begroting zal worden geschreven.
"Vanaf volgend jaar opnieuw budget"
De zorginstellingen hopen dat minister Vandeurzen de situatie recht kan trekken tijdens de begrotingscontrole van de Vlaamse regering, die volop aan de gang is. Maar de marge lijkt klein. Vandeurzen zegt in De Morgen dat hij gaat bekijken wat er mogelijk is, maar hij wijst meteen op de moeilijke begrotingssituatie. Vanaf volgend jaar zullen er opnieuw budgetten zijn, zegt hij.
Vandeurzen heeft ook een taskforce opgericht die op langere termijn een nieuw systeem moet uitwerken voor de investeringssteun.
Klachten gaan ruimer
De woonzorgcentra zijn niet alleen ongerust over het uitblijven van het geld voor infrastructuurwerken. Zo klagen ze aan dat het personeel harder moet werken omdat er minder RVT-bedden (extra gesubsidieerde bedden voor zwaar zorgbehoevenden) worden vergund door de regering. Nog een knelpunt is de animatie. Voor 2015 werd er op het nippertje geld vrijgemaakt, maar voor 2016 is er niets beloofd en de woonzorgcentra vrezen het ergste.