"Onbereikbaarheid is de nieuwe luxe"

Het is een ergernis die iedereen kent: u wilt iemand bellen maar uw gesprekspersoon beantwoordt zijn of haar gsm niet. Bij "De bende van Annemie" op Radio 1 hadden ze het gevoel dat het de jongste tijd meer en meer gebeurt. Is er een nieuwe tendens, willen mensen steeds vaker onbereikbaar zijn? Filosoof Antoon Vandevelde denkt van wel.

Vandevelde is hoogleraar aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (HIW) van de KU Leuven. Hij is zelf een van de weinige mensen zonder gsm en ondervindt daar geen problemen van. "Het is een luxe om niet verbonden te zijn, eerder dan voortdurend opgebeld te kunnen worden", zegt hij.

Beantwoorden mensen inderdaad steeds minder hun gsm? "Ik denk dat dat heel zeker het geval is. In de meeste gevallen krijg je een antwoordapparaat", zegt hij. "Het is heel paradoxaal, hoe groter de technologische mogelijkheid is om bereikbaar te zijn, hoe minder we de facto bereikbaar zijn."

"Dubbele begeerte"

"Ik erger mij ook wel eens als ik iemand opbel en die is er niet. We willen dat de anderen er zijn als we hen nodig hebben, maar zelf geven we niet thuis als we er geen zin in hebben."

Vandevelde spreekt van een "dubbele begeerte". "Aan de ene kant willen we mee zijn en alles weten van de laatste nieuwtjes. En daarvoor moet je natuurlijk verbonden zijn. Aan de andere kant hebben we de begeerte om er even uit te stappen en te ontsnappen aan de waan van de dag. Die twee tendensen zijn bij iedereen aanwezig. Het is een kwestie van een evenwicht zoeken."

"Waar ligt het ware leven?"

"De impliciete vraag is: waar ligt het ware leven? In de privacy, de eigen bedenkingen? Of in wat we publiek beleven, wat we kenbaar maken aan de anderen, via Facebook bijvoorbeeld? Sommige mensen hebben het gevoel dat ze alleen maar leven als ze in de publieke belangstelling staan. Als wat ze doen door anderen gezien wordt of gezien kan worden. Andere mensen hebben het gevoel dat ze leven als ze zich daaraan kunnen onttrekken."

De filosoof ziet een omslag in het denken sinds een aantal jaar. Toen de gsm opkwam, was bereikbaar zijn de luxe, nu is dat steeds meer onbereikbaar zijn, vertelt hij. Een andere reden voor het niet beantwoorden van de gsm ziet hij in het drukke leven als statussymbool. Niet bereikbaar zijn geeft de indruk dat je druk bezig bent, en dat je dus een belangrijk persoon bent.

"Streven naar een evenwicht"

Vroeger werd niet opnemen gezien als onbeleefd, maar die standaard is blijkbaar veranderd. Mensen hebben dus minder schroom om niet te antwoorden. "Er zit toch een klein beetje misprijzen in voor de mensen die bellen", aldus Vandevelde.

"Constant bereikbaar zijn is een mythe. Blijkbaar kunnen mensen daar niet tegen en ontwikkelen ze een aversie op den duur", besluit Vandevelde. "Wellicht moeten we streven naar een evenwicht tussen openheid en geslotenheid. We hebben beide nodig in ons leven."

Meest gelezen