De open brief van generaal Charles-Henri Delcour

Of Defensie tot stilstand komt is m.i. niet de juiste vraag. Het Leger zal eens te meer loyaal uitvoeren wat haar wordt opgelegd en voor de zoveelste keer weer maar eens herstructureren.

De levensnoodzakelijke investeringsprogramma’s, die door de opeenvolgende besparingsrondes van de afgelopen jaren noodgedwongen werden uitgesteld, zullen definitief bevroren worden.

Deze opgelegde besparingen zijn niet alleen demotiverend, er schuilt hierin namelijk ook een groot gevaar met verregaande gevolgen voor de dagelijkse werking van de organisatie en de training van het personeel.

Het valt nog af te wachten of het afslanken van personeel op een sociaal aanvaardbare wijze zal kunnen (bijvoorbeeld via brugpensioen, een maatregel die de nieuwe regering zal moeten overwegen). Anders zijn naakte ontslagen inderdaad niet totaal uitgesloten.

Wat mij opvalt is dat België nog geen twee maanden geleden op de NAVO-top in Wales beloofde om haar defensiebudget niet verder te verminderen, terwijl de recent genomen beleidsbeslissingen net het omgekeerde aantonen. Dit is incoherent en heeft nefaste gevolgen voor de geloofwaardigheid van België en van ons defensiebeleid.

Sedert 2000 (toen een constant geïndexeerd budget beloofd werd) is het defensiebudget in constante termen steeds naar beneden gegaan. En intussen gingen de uitgaven in andere departementen fors naar omhoog. Dit doet echter denken aan een uitdovingspolitiek in de plaats van een serieuze defensiepolitiek die ons land ontbreekt.

Los van die budgettaire beschouwingen is het de hoogste tijd dat de politici zich over onze defensiepolitiek zouden buigen, want wij (België, Europa en de NAVO) hebben ons zwaar vergist in onze inschatting van de evolutie van onze veiligheidsomgeving.

In 2003 stelde men onder groot algemeen applaus dat "Europa nog nooit zo welvarend, zo veilig en zo vrij was".

Toen al had men meer aandacht moeten hebben voor de tanks die Poetin stuurde voor "kleine invallen" naar ongehoorzame buren.

Toen al had men zich zorgen moeten maken over de gevolgen van de invasie van Kosovo door de NAVO en over de blijvende steun van Rusland aan Servië.

Toen al had men kunnen inzien dat situatie in Irak of Afghanistan niet duurzaam onder controle te krijgen was. Toen al werd er gewezen op het feit dat het ver van af was met Al Qaeda en haar aanhangers.

Het is, voor iedereen die het wil zien, overduidelijk dat er zich vlak voor ons een fundamentele geostrategische ommekeer voordoet: een niet zo rustig Rusland dat de Krim binnenvalt, met onrust in de buurt van de pijpleidingen die ons aardgas leveren.

Om nog maar niet te spreken over meerdere probleemgebieden in de achtertuin van Europa en aan de overkant van de Middellandse Zee. En voor wie zich de moeite troost om verder dan Europa te kijken en de situatie in het Verre Oosten opvolgt, zal snel tot de conclusie komen dat wat zich daar afspeelt eveneens verre van geruststellend is.

Dat België in deze omstandigheden haar defensie niet verder mag ondergraven lijkt mij zelfs te voorzichtig uitgedrukt, de situatie is ernstig.

Door verder te snoeien in Defensie, riskeren we ook internationaal onder sterke druk te komen, des te meer dat wij al lang genoeg de zwartrijders zijn op de NAVO trein (en daar staken de begeleiders niet). Solidariteit is trouwens een begrip dat niet enkel op sociale zaken slaat, maar ook op de veiligheid via een alliantie!

En wat mij ook zorgen baart is de omvang van de nieuwe besparingen die aan Defensie opgelegd zijn. Na de opeenvolgende onverwachte budgettaire besparingen onder de regeringen Leterme en Di Rupo, is alle elasticiteit om tijdelijke besparingen op te vangen weg, waardoor verder structureel besparen inhoudt dat de gevolgen zwaarder en harder worden, en dat ze een onomkeerbaar karakter hebben.

Daarbij moet ook gezegd dat het onmogelijk wordt om Defensie efficiënt te beheren : met een instabiel budgettair traject dat tijdens de uitvoering ervan elk jaar (en zelfs meerdere keren per jaar) verandert kan men toch onmogelijk de juiste keuzes maken voor investeringen in uitrustingen met levensduur van 20 jaar of meer.

Defensie heeft stabiliteit nodig zowel in termen van structuren als van budgetten. Een ritme waarbij de herstructureringen tekort op elkaar volgen is onmogelijk aan te houden, de maatregelen van de ene herstructurering worden ingehaald door de maatregelen van de volgende herstructurering.

Dit heb ik toen al gezegd en geschreven aan de gewezen formateur Di Rupo, aan de minister en aan alle autoriteiten die een oor voor defensie hadden. Ik twijfel er niet aan dat mijn opvolger dit ook heeft gedaan. Dat Defensie het vandaag nog uithoudt, is vooral te danken aan het professionalisme, de energie en de creativiteit die onze militairen keer op keer aan de dag weten te leggen, maar… alles heeft zijn grenzen.

Ik hoop dat ik verkeerd ben met mijn analyse dat het om een uitdovingsbeleid gaat, maar ik wacht nog steeds op politieke beslissingen die mij tegenspreken.

Met vriendelijke groeten
Generaal o.r. Delcour