Dashcam-beelden van wegpiraat: bruikbaar in de rechtszaal?
Chris Verhaegen was met zijn bestelwagen op oudejaar onderweg op de E314 tussen Aarschot en Scherpenheuvel toen hij rechts, wellicht via de pechstrook, ingehaald werd door een zwarte BMW. Als hij daarop met zijn lichten knippert, gaat de bestuurder van de BMW in de remmen. Tot vier keer toe komt de wegpiraat voor de bestelwagen rijden en trapt hij op de remmen. De dashcam-beelden worden druk gedeeld en besproken op Facebook.
"Ik heb de dashcam gekregen als kerstcadeau. De datum op de beelden klopt niet, omdat die nog niet ingesteld is", zegt Verhaegen in "Hautekiet" op Radio 1. "Maar het voorval gebeurde op oudejaarsdag. Ik heb de beelden op Facebook gezet, maar had niet gedacht dat ze zo'n impact zouden hebben."
De politie heeft al laten weten dat de zaak onderzocht wordt.
"Jammer dat we evolueren naar klikmaatschappij"
Op de beelden is duidelijk de nummerplaat te zien van de zwarte BMW. "Ik heb daar niet aan getwijfeld", zegt Verhaegen. "Als je zulke stoten uithaalt, moet je er maar tegen kunnen dat de beelden publiek gemaakt worden." Verhaegen verwijst ook naar de beelden van de Belgische jongeren die in Eindhoven een jongeman in elkaar schopten. "Die beelden werden ook publiek gemaakt."
Verhaegen zegt ook dat hij de beelden eerst op Facebook heeft gedeeld, niet alleen omdat hij nog geen tijd had om naar de politie te stappen, maar ook omdat hij denkt dat de zaak anders snel geklasseerd zou worden.
Maar eigenlijk mag je beelden niet publiceren als daarop gegevens te zien zijn die tot identificatie kunnen leiden, zoals een nummerplaat. "Dat kan ook een rol spelen in het proces", zegt Eva Wiertz van de Privacycommissie. "Als de rechter oordeelt dat de privacy van de bestuurder geschonden is, dan kan dat tot een boete leiden."
Matthias Dobbelaere van @deJuristen, gespecialiseerd in IT-recht, betreurt de gang van zaken. "De beelden spreken voor zich, de politie had daar zeker iets mee gedaan. Met het filmen heb ik geen probleem, wel met het publiceren op sociale media. Die evolutie vind ik treurig, we zijn Rusland niet", zegt Dobbelaere in "Hautekiet".
"Nu krijg je een publieke lynchpartij op internet", hekelt Dobbelaere. Een juwelier uit Hasselt werd, op basis van de nummerplaat, ervan verdacht de wegpiraat te zijn. Hij kreeg zowel via internet als via de telefoon heel wat bagger over zich heen, terwijl hij geen zwarte BMW heeft, zo blijkt. De politie bevestigt dat hij vals beschuldigd werd. De juwelier heeft een klacht ingediend.
Beelden van dashcams als bewijs?
"Het is jammer dat we evolueren naar een klikmaatschappij. Het kan niet de bedoeling zijn dat elke burger voor agent gaat spelen", zegt Dobbelaere. Daar sluit ook Peter Vandamme, politierechter in Brugge, zich bij aan. "Ik begrijp de frustratie, maar elk moet zijn werk doen. Ga met zulke zaken altijd naar de politie."
Maar kunnen beelden van een dashcam gebruikt worden in een rechtszaal? "Juridisch is daar nog steeds geen uitsluitsel over", zegt hij. "Dergelijke beelden zijn al gebruikt om mensen te veroordelen, onder meer door politierechter Peter D'Hondt in Dendermonde. Zelf heb ik nog niet zo'n zaak gehad. Maar voor het Hof van Cassatie er een uitspraak over doet, is het niet zeker of de beelden als bewijslast kunnen tellen."
Kan iedereen dan maar beter een dashcam kopen en installeren, een praktijk die in Rusland al helemaal ingeburgerd lijkt? "Volgens mij kunnen de beelden van dashcams dus wel nuttig zijn, al vind ik het ook gevaarlijk als we elkaar allemaal beginnen te bespioneren."
"Ik zie de politie niet op de snelwegen"
Werner Heyvaert is advocaat, hij denkt dan weer dat de dashcam-beelden niet bruikbaar zouden mogen zijn in een rechtszaak. "Ten eerste is het altijd mogelijk dat er trucage is gebeurd. Ten tweede weet je op basis van de beelden niet wat er is voorafgegaan. Misschien heeft de bestuurder zelf geprovoceerd? En ten derde blijft de zaak dat dit een taak is van de politie."
"En daar zit volgens mij het probleem: de politie is er niet. Eigenlijk snap ik niet dat er op de snelweg ongevallen gebeuren: iedereen rijdt aan ongeveer dezelfde snelheid in dezelfde richting. Maar je ziet de politie nauwelijks op de snelwegen", zegt de advocaat in "Hautekiet".
Volgens Heyvaert is deze situatie ook anders dan die van het filmpje van het geweld in Eindhoven. "Hier is er geen ongeval gebeurd. Er is geen schade en er zijn geen gewonden of doden. Het gaat hoogstens om een overtreding van de wegcode en dus een boete."
"Ik vind dus dat we beter niet met z'n allen een dashcam moeten installeren."
