GAS-wet, eenheidsstatuut en andere nieuwigheden

Vanaf 1 januari 2014 kunnen enkel jongeren onder de 19 jaar en 65-plussers nog gratis op de bus in Hasselt. Dat is een gevolg van een beslissing van het Hasseltse schepencollege in april 2013 om de subsidies voor de gratis bussen stop te zetten. Daarmee komt een einde aan het initiatief dat toenmalig burgemeester Steve Stevaert in 1997 invoerde.

Gemeenten kunnen vanaf 1 januari met de verstrengde GAS-wet meer feiten bestraffen en die ook strenger bestraffen. Vanaf dan kunnen ook 14-jarigen door de leeftijdsverlaging een GAS-boete krijgen. Tot nu lag de minimumleeftijd op 16 jaar. Andere wijzigingen zijn dat gemeenschapsdienst mogelijk wordt als alternatieve maatregel en dat meer ambtenaren overtredingen kunnen vaststellen.

Dienstencheques worden vanaf begin volgend jaar weer wat duurder. De prijs per cheque stijgt van 8,5 naar 9 euro voor de eerste 400 cheques per persoon, of de eerste 800 per gezin per kalenderjaar. Voor elke cheque bovenop de 400 (per persoon) of de 800 (per gezin) stijgt de prijs van 9,50 naar 10 euro. Per kalenderjaar kunnen per persoon maximaal 500 dienstencheques en per gezin 1.000 dienstencheques besteld worden.

Het voordeeltarief van postzegels voor binnenlandse zendingen wordt vanaf 1 januari drie cent duurder: van 0,67 naar 0,70 cent bij de aankoop van minstens 10 postzegels. Per stuk blijft het tarief voor postzegel voor een genormaliseerde binnenlandse zending 0,77 euro. Voor genormaliseerde internationale zendingen gaat de prijs ook omhoog: van 1,03 naar 1,07 euro (binnen Europa) en van 1,24 naar 1,29 euro (rest van de wereld) als minstens vijf zegels aangekocht worden. En per stuk stijgen de internationale tarieven van respectievelijk 1,13 en 1,34 naar 1,17 en 1,39 euro.

Het maximumbedrag in cash -de zogenoemde cashdrempel- dat handelaars van klanten mogen aannemen, daalt op 1 januari opnieuw, van 5.000 naar 3.000 euro. De verlaging geldt voor alle sectoren, enkel in de vastgoedsector komt er een volledig verbod op betaling in contanten. Die maatregelen komen er in het kader van de strijd tegen de fraude.

Vanaf 1 januari worden geen nieuwe SIS-kaarten meer uitgereikt. Zorgverstrekkers zullen vanaf dan, geleidelijk aan, via de elektronische identiteitskaart van de patiënt toegang hebben tot zijn of haar relevante gegevens. Wie geen eID heeft, zal gebruik kunnen maken van de ISI+kaart. De evolutie is een nieuwe, centrale stap in de verdere informatisering van de gezondheidszorg.

De toegang tot de verhoogde tegemoetkoming wordt eenvoudiger op 1 januari. De verhoogde tegemoetkoming biedt rechthebbenden een korting van ongeveer 50 procent, voor de kosten van zowel geneesmiddelen, consultaties als ziekenhuiskosten. Om dat mogelijk te maken stelde minister van Sociale Zaken Laurette Onkelinx (PS) voor de RVV- en Omnio-statuten samen te voegen.

Een straf in voorlopige hechtenis kan vanaf 1 januari in het hele land uitgezeten worden met een enkelband met gps. Sinds half september lopen hierover al tests bij tien onderzoeksrechters. Minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) schat dat 5 à 10 procent van de verdachten in voorhechtenis in aanmerking komt voor elektronisch toezicht met gps. Op dagelijks goed 4.000 mensen zijn dat er 200 tot 400, "ofwel een gemiddelde gevangenis".

Eens per jaar moeten energieleveranciers zelf het voordeligste tarief voorstellen aan hun klanten. Die maatregel gaat op 1 januari in. Minister voor Consumentenzaken Johan Vande Lanotte (SP.A) en staatssecretaris voor Energie Melchior Wathelet (CDH) bereikten hierover eerder een akkoord met de leveranciers. Het is wel nog altijd aan de klant om dat tarief aan te vragen. De maatregel maakt deel uit van een ruimer pakket.

Vanaf 1 januari zal ook de inhoud van de indexkorf wijzigen. Producten zoals oesters, zeekreeft of het mantelpakje zullen verdwijnen uit de index. In de plaats komt een rist producten, met onder meer couscous, de tablet en Monopoly, en diensten zoals de huur van een springkasteel. Ook zal de samenstelling van de index normaliter voortaan jaarlijks aangepast worden.

Op 1 januari wordt het eenheidsstatuut, het nieuwe statuut voor arbeiders en bedienden, van kracht. Dat heeft onder meer gevolgen voor de opzegtermijnen en de eerste dag ziekte voor arbeiders en bedienden. Vanaf januari zullen alle werknemers dezelfde opzegtermijnen en -regeling hebben. De nieuwe opzeggingstermijnen zijn korter bij het begin van de loopbaan. Dat moet een betere mobiliteit op de arbeidsmarkt in de hand werken. Na vijf jaar evolueren de termijnen gelijkmatiger, terwijl de opbouw na 20 jaar wordt vertraagd.

Vanaf 1 januari 2014 moeten drinkwatermaatschappijen die een klant willen afsnijden van de watervoorziening, strengere en gestroomlijnde procedures volgen. Zo worden de maatschappijen niet alleen verplicht de klant die in gebreke blijft te verwittigen, maar ook de gebruikers die van de klant in kwestie afhankelijk zijn, zoals huurders. De maatschappijen moeten bovendien een termijn van zes weken respecteren tussen het aankondigen van de afsluiting en de uiteindelijke afsluiting. Er komen ook maatregelen om de watervoorziening voor sociaal kwetsbare klanten beter te garanderen.

De drinkwaterfactuur van gezinnen in 171 gemeenten in Vlaams-Brabant, Limburg, Oost- en West-Vlaanderen zal in 2014 gemiddeld 6 euro hoger uitvallen dan dit jaar. Hun leverancier, De Watergroep, verhoogt immers haar tarieven voor drinkwater en de vaste vergoeding.

De vliegende brigade van de douane kan vanaf 1 januari 2014 ook niet-gekeurde en onverzekerde voertuigen opsporen. "Sinds begin december zijn we aan het proefdraaien, vanaf begin januari gaan we effectief van start", aldus Francis Adyns, de woordvoerder van de FOD Financiën. "Onverzekerde voertuigen zetten we aan de kant, niet-gekeurde voertuigen mogen doorrijden, maar we stellen een pv op en geven dat door aan de parketten", zegt Adyns.

De wet die criminelen verplicht een DNA-staal af te geven, wordt vanaf 1 januari uitgebreid. Vanaf dan geldt die verplichting eveneens voor wie veroordeeld is voor, bijvoorbeeld, diefstal met braak. Lange tijd bestond de verplichting enkel voor criminelen die veroordeeld zijn voor een misdrijf waarbij iemand anders' fysieke integriteit in gevaar wordt gebracht. Minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) verwacht zo per jaar tot 10.000 DNA-profielen te kunnen registreren en opslaan in de databank met veroordeelden.

De prijs van generieke geneesmiddelen daalt met 2,5 procent op 1 januari 2014. De prijsdaling van de generieke geneesmiddelen is het gevolg van de begrotingsonderhandelingen voor 2014 met de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Laurette Onkelinx (PS). In april 2013 werden deze geneesmiddelen ook al 3,2 procent goedkoper.

Het inschrijven van voertuigen moet vanaf 1 januari verplicht online gebeuren, via de applicatie WebDIV. Dat besliste de federale regering dit jaar en staat te lezen in een koninklijk besluit van 12 juli.
Momenteel gebeurt al 75 tot 80 procent van het aantal inschrijvingen via WebDIV. Met de verplichting wil de overheid nu er voor zorgen dat alle inschrijvingen die online kunnen, effectief ook online gebeuren.

De tarieven voor de autokeuring worden in 2014 geïndexeerd. De prijzen gaan met gemiddeld 3 procent omhoog. Hoeveel je nu gaat betalen bij de keuring, is niet zo eenvoudig te berekenen. De prijs van een basiskeuring stijgt naar 30 euro, tegen 29,10 euro nu. Maar daarbij komen nog kosten voor bijvoorbeeld de "milieukeuring" (verschillend tarief voor auto's met benzine- of dieselmotor), de keuring van een lpg-installatie of nog voor de keuring van de trekhaak. Een volledige tweedehandskeuring kost vanaf 1 januari 54,60 euro (tegen 53 euro nu). Ook daar moeten nog extra kosten worden bijgerekend, zoals voor de Car-Pass.