Zouden we niet beter de schrikkeldag afschaffen?

Waarom hebben we schrikkeljaren en schrikkeldagen? Om onze kalender weer in lijn te brengen met de tropische jaartelling. Is het niet beter om een andere telling te hanteren waardoor aanpassen niet meer nodig is? Enkele argumenten pro, enkele tegen.

Een tropisch jaar is de tijd die de aarde nodig heeft om in haar baan om de zon van lentepunt naar lentepunt te draaien. Dat duurt 365 dagen, 5 uren, 48 minuten en iets meer dan 45 seconden.

De Gregoriaanse kalender die wij hanteren, houdt het op 365 dagen zonder bijkomende uren, minuten en seconden. Daardoor is er elke 4 jaar bijna een dag overschot als we nog in lijn willen zijn met de tropische jaren. Dat lost de Gregoriaanse kalender op met een schrikkeldag om de 4 jaar.

Maar dat is eigenlijk te veel, want wie 4 keer 5u48m45s telt, komt op maar op 23 uur 15 minuten, en niet op 24 uur. Er wordt dus telkens 3 kwartier te veel bijgeteld. Als we die overcompensaties optellen, dan komen we op 3 dagen extra per 400 jaar.

Om die overcompensatie recht te trekken, krijgen de eeuwjaren die niet deelbaar zijn door 400 geen schrikkeldag volgens de Gregoriaanse kalender. Zo had 2000 wel een schrikkeldag, 2100 zal dat niet krijgen.

"Kalender vereenvoudigen"

Niet iedereen ziet de logica van onze kalendertelling of krijgt de kriebels van de compensatie, overcompensatie en het rechttrekken van de overcompensatie. Her en der zijn er stemmen die ervoor pleiten om de kalendertelling om te gooien en logischer te maken.

Een van de voorstellen is om een jaar te laten bestaan uit 13 maanden met telkens 28 dagen, 364 dagen per jaar.

Het woord "maand" komt namelijk van het woord "maan". De berekening van een maanmaand varieert van ongeveer 27 dagen tot ongeveer 29 dagen, afhankelijk van het referentiepunt voor de maansomloop. Gemiddeld komt het op 28 dagen.

Enkele (praktische) argumenten pro 13 maanden met 28 dagen:

  • Elke maand wordt even lang en een jaar telt dan altijd evenveel dagen. Weg met schrikkeljaren en -dagen en aanpassingen.
  • Iedereen kan zijn loon/budget makkelijker verdelen over de maand/week omdat elke maand even lang is. Belangrijk voor mensen  die het soms te krap krijgen in maanden met 31 dagen. In de praktijk zal het maandloon dan wel lager liggen omdat het jaarloon verspreid wordt over 13 maanden in plaats van 12.
  • Agenda's worden tijdloos, want elke 1e van de maand zal altijd een maandag, dinsdag of andere dag van de week zijn, al naargelang de afspraak op welke dag de 1e van de maand valt. (economische besparing voor kalendermakers!)
  • Iedereen kan elk jaar zijn verjaardag vieren, nu moeten sommigen theoretisch 4 jaar wachten.

Of toch alles laten zoals het is?

Ondanks duidelijke voordelen zijn er ook argumenten tegen de verandering. Eerst en vooral, de Gregoriaanse kalender zit ingebakken in ons systeem, een andere telling oogt raar en zal heel wat aanpassing vergen.

Aanpassing niet alleen in de geest van de mensen, maar ook computers, allerlei toestellen die met een klok werken, productiesystemen, software,... moeten aangepast worden. Dat zal veel kosten, geld en tijd. En vooral wilskracht om het systeem radicaal aan te passen.

Ander aspect: de seizoenen vallen nu elk jaar mooi op dezelfde momenten. Elk jaar start de metereologische lente op 1 maart, morgen dus. Bij een maankalender van 364 dagen verschuift dat na verloop van tijd, waardoor de winter nu in de 13e maand zou beginnen en over 35 jaar misschien in de 11e.

Op zich is dat geen bezwaar, ook de seizoenen in de islamitische kalender verschuiven elk jaar. Daarom valt de ramadan elk jaar in een andere periode. Bovendien kan men zich vragen stellen of seizoenen nog relevant zullen zijn met de opwarming van de aarde en de verandering van de seizoenen.

En de schrikkelseconde?

De schrikkelseconde heeft niets te maken met de Gregoriaanse kalender. Het gaat om het verschil tussen de 24 uren die onze klokken tellen en de 24 uren van de zonnedag. Een zonnedag is de tijd tussen de momenten waarop de zon zijn hoogste punt bereikt. Hoe lang een zonnedag precies is, is niet nauwkeurig bekend en is zelfs niet constant.

De gemiddelde zonnedag is iets langer dan de klokdag en wordt ook altijd langer, omdat de snelheid waarmee de aarde draait, afneemt. Als het verschil tussen de zonnedag en de klokdag groter dreigt te worden dan 1 seconde, komt er een seconde bij op de klokken, de schrikkelseconde genoemd.

Die zit er dit jaar overigens weer ook aan te komen. Op 30 juni komt seconde 23u59m60 tussen 23u59m59s en 24u00m00s. De laatste keer dat een schrikkelseconde werd ingevoerd, was op 31 december 2008. Dat jaar duurde dus een seconde langer dan het vorige jaar.

Meest gelezen