Waarom vieren we Valentijn op 14 februari?
Er doen verschillende verhalen de ronde over hoe Valentijn ontstaan is. Heel wat verhalen zoeken de oorsprong van Valentijn in het oude Rome. 14 februari zou de verjaardag zijn van de Romeinse godin Juno, koningin van alle goden en godinnen, maar vooral beschermheilige van vrouwen en het huwelijk.
Elk jaar startte op 15 februari (een dag na haar eigenlijke feestdag!) een festival ter ere van Juno en Pan, de god van de natuur: de Lupercalia, een vruchtbaarheidsfeest.
Tijdens de feestelijkheden werd een soort loting georganiseerd om koppels te vormen. De namen van ongehuwde jonge vrouwen kwamen in een grote kom terecht, ongehuwde mannen mochten dan een naam trekken. Tijdens het feest werden de twee dan aan elkaar voorgesteld.
Toen het christendom Europa veroverde, heeft de kerk het vereringsfeest voor de twee goden verboden. In 496 zou paus Gelasius het Lupercalia-feest dan vervangen hebben door Sint-Valentijn een dag eerder.
Priester Valentijn liet de liefde primeren
Een andere Romeinse versie gaat over een priester, genaamd Valentijn, toen keizer Claudius II aan de macht was (3e eeuw na Christus). Een jong koppel, een heidense soldaat en een christelijk meisje, zouden de priester gevraagd hebben om hen in het geheim te trouwen.
Soldaten mochten toen niet trouwen wanneer ze in dienst waren. Claudius II had veel soldaten nodig om zijn rijk in stand te houden en vond dat niets de soldaten mocht afleiden, dus ook geen gedachten aan thuis.
Priester Valentijn zou geoordeeld hebben dat de liefde primeert boven de wetten van het land en zou het koppel getrouwd hebben. Volgens de verhalen zijn daarna nog veel andere koppels bij Valentijn komen aankloppen.
Maar al snel gingen de verhalen rond en de priester werd opgepakt. Tijdens zijn gesprek met keizer Claudius zou Valentijn geprobeerd hebben hem te bekeren. Dat kon de keizer niet appreciëren en hij gaf hem de doodstraf. De dag van zijn begraving zou 14 februari 270 na Christus zijn, hoewel over het jaartal discussie bestaat.
Of was het een genezend briefje?
Een andere versie over de oorsprong van Valentijn gaat ook over een priester Valentijn die in de gevangenis zat. Mogelijk gaat het om dezelfde priester als in het eerste verhaal, maar dat is niet helemaal zeker. Een van de bewakers in de gevangenis zou een blinde dochter hebben gehad. De bewaker vroeg Valentijn om zijn dochter te genezen.
Het middel dat Valentijn had gegeven, werkte niet en de bewaker wilde dat de priester andere middelen zou proberen. Maar op 14 februari volgde de terechtstelling. De bewaker probeerde dat nog tegen te houden, maar tevergeefs.
Net voor hij naar het schavot werd gebracht, zou priester Valentijn nog een briefje hebben geschreven voor de dochter van de bewaker in de gevangenis. Toen Valentijn reeds onthoofd was, opende het meisje het briefje. Daarin zou een gele bloem gezeten hebben en er stond geschreven "Van Valentinus". Na het openen van het briefje kon het meisje weer zien. De vader zou zich onmiddellijk hebben bekeerd tot het christendom.
Een laatste Romeinse versie van de oorsprong van Valentijn is het vruchtbaarheidsfeest dat elk jaar op 14 februari gevierd werd in de grotten waar Romulus en Remus, de stichters van Rome, zijn opgevoed door een wolf. Het feest draaide rond liefde en vruchtbaarheid.
Middeleeuwse toestanden en parende vogels
Andere verhaalvertellers van Valentijn plaatsen de oorsprong ergens in de middeleeuwen. In 1381 zou in het boek Legenda Aurea voor het eerst sprake zijn van Valentijn. In een gedicht staat dat 14 februari de dag is waarop vogels beginnen te paren. Ook bij mensen zou de paringsdrang die dag te voelen zijn.
For this was on seynt Volantynys day
Whan euery bryd comyth there to chese his make
"Want dit was op Sint Valentijns dag
Wanneer elke vogel zijn maatje komt kiezen"
Dit zou een gedicht zijn van Geoffrey Chaucer, ook bekend van zijn onafgewerkte raamvertelling "The Canterbury Tales".
Een ander verhaal spreekt over een middeleeuwse graaf uit Frankrijk die in het begin van de 15e eeuw gevangengenomen werd door de Britten. Hij werd vastgehouden in de Tower of London en schreef van daaruit liefdesbrieven en -gedichten naar zijn vrouw. Hij noemde de brieven en gedichten naar verluidt "Valentines".
"Valentijn is uitgevonden door de commercie"
Er zijn verschillende verhalen te vinden over de oorsprong van het "feest van de geliefden", toch hoor je vaak dat Valentijn pas een "feestdag" werd toen gewiekste winkeliers er zich mee gingen moeien.
De tijd tussen de kerstperiode en Pasen zou lang zijn om te overbruggen en dus werd gezocht naar een "nieuwe feestdag" ergens tussen beide feesten in. Zo zou men gekomen zijn op de verhalen over priester Valentijn en werd 14 februari een nieuwe "feestdag".