Van Agalev over Groen! naar Groen zonder meer

Het verhaal van Groen begint in de jaren 1970 bij de maatschappelijke beweging Anders Gaan Leven van pater Luc Versteylen. Als leerkracht aan het Xaveriuscollege in Borgerhout probeert hij leerlingen en sympathisanten warm te maken voor thema’s als natuurbehoud, andersglobalisering en samenhorigheid. Van een politieke organisatie is op dat moment nog geen sprake. Wel steunt Anders Gaan Leven bij verkiezingen kandidaten van bestaande partijen die beloven gehoor te geven aan de maatschappelijke verzuchtingen.

Ten zuiden van de taalgrens wordt intussen wel een groene politieke partij uit de grond gestampt: Ecolo. Binnen Anders Gaan Leven laait de discussie op over de vraag of ook langs Vlaamse zijde een politieke poot nodig is dan wel of het accent op de maatschappelijke strijd hoort te liggen. Uiteindelijk wordt het voorbeeld van de Franstaligen gevolgd en ziet de onafhankelijke partij Agalev in 1979 het levenslicht.

De naam is een samenraapsel van de beginletters van Anders Gaan Leven. Omdat de letters van een partijnaam wettelijk een betekenis moeten hebben, staat het acroniem officieel voor Anders Gaan Arbeiden, Leven En Vrijen.

Bij de Europese verkiezingen van 1979 werpt Agalev zich voor het eerst in het strijdgewoel. De partij haalt 2,3% van de stemmen, maar rijft daarmee geen zetels binnen. Twee jaar later proberen de groenen het opnieuw bij de vervroegde federale verkiezingen. Daarbij slagen ze er wel in twee zetels in de Kamer te bemachtigen en 1 in de Senaat. In de volgende twintig jaar zou Agalev onafgebroken een vertegenwoordiging in het parlement hebben.

In de jaren 1980 schaaft Agalev zowel vorm als inhoud bij, met groeiend electoraal succes tot gevolg. Al snel wordt duidelijk dat de partij anders is dan alle andere. Zo is er officieel geen voorzitter, maar wel een politiek secretaris. Leo Cox is de eerste die deze functie op zich neemt. Later volgen Johan Malcorps, Wilfried Bervoets, Jos Geysels, Dirk Holemans en Vera Dua.

Alle verkozenen beloven zo weinig mogelijk mandaten te cumuleren en verbinden zich er bovendien toe een aanzienlijk deel van hun bezoldiging aan de partij af te staan. Principes en idealen halen het van personencultussen, wat zich ook in campagnemateriaal vertaalt.

Het duurt jaren vooraleer boegbeelden op verkiezingsaffiches worden uitgespeeld. Lang voor wettelijke quota worden vastgelegd, plaatst Agalev evenveel vrouwen als mannen op de kieslijsten en wel volgens het zogenoemde ritssysteem.

Bij de federale verkiezingen van 1995 moet Agalev nog licht terrein prijsgeven, maar vier jaar later kan de partij triomferen.

Onder meer in de nasleep van de dioxinecrisis halen de Vlaamse groenen zo’n 7% bij de federale verkiezingen, goed voor 9 Kamerleden en 3 senatoren. In Vlaanderen doet de partij het nog beter met 11,6% en 12 zitjes in het Vlaams Parlement. Voor het eerst in haar geschiedenis treedt de partij tot een regeringscoalitie toe en dit zowel op federaal als Vlaams niveau.

Federaal krijgt Agalev onder meer de bevoegdheden leefmilieu, volksgezondheid, dierenwelzijn, voedselveiligheid en ontwikkelingssamenwerking toegewezen. In Vlaanderen wordt de partij verantwoordelijk voor leefmilieu, landbouw, welzijn en gelijke kansen.

De federale verkiezingen van 2003 worden echter een totaal fiasco voor Agalev. De partij strandt op 2,47% en haalt daarmee de kiesdrempel van 5% niet. Voor het eerst sinds 1981 verdwijnen de Vlaamse groenen uit het federale parlement. In de Vlaamse regering nemen de groene ministers ontslag.

De partij is dringend aan herbronning toe. Vera Dua wordt de eerste partijvoorzitter as such en onder haar impuls vervelt Agalev tot Groen!. De partij streeft een frisser en professioneler imago na. In de jaren die volgen steken geruchten over een kartel met de SP.A geregeld de kop op, maar Groen! beslist keer op keer als een zelfstandige partij verder te gaan.

Bij de Vlaamse en Europese verkiezingen van 2004 trekt Groen! als vernieuwde partij naar de kiezer met de slogan “De bal ligt in uw kamp”. Op Vlaams niveau haalt de partij 7,6%. Dat is weliswaar een achteruitgang ten opzichte van de Vlaamse verkiezingen van 1999, maar ten opzichte van de federale verkiezingen van een jaar eerder gaat de partij er fors op vooruit. Een regeringsdeelname zit er echter niet in.

Bij de volgende federale verkiezingen in 2007 landt Groen! opnieuw boven de kiesdrempel en pakt zo opnieuw vier zetels in de Kamer. In het Vlaams Parlement huizen op dat moment 6 leden van Groen!. Op Europees niveau is Bart Staes de sterke man. Datzelfde jaar wordt Mieke Vogels tot nieuwe partijvoorzitter verkozen. Twee jaar later geeft ze de fakkel door aan Wouter Van Besien, die de functie tot op heden bekleedt.

Tijdens de ellenlange politieke malaise die op de federale verkiezingen van 2010 volgt, werkt Groen samen met de traditionele partijen mee een akkoord over de 6e staatshervorming uit. Het zogenoemde vlinderakkoord wordt in het najaar van 2011 beklonken na onderhandelingen die meer dan 450 dagen aansleepten. Elio Di Rupo (PS) wordt premier, maar Groen is mathematisch niet nodig voor een regeringsdeelname en belandt dus alsnog in de oppositie.

Enkele maanden later laat de partij het uitroepingsteken in de naam vallen en kiest ze kortweg voor de naam Groen. “Werkt voor iedereen” wordt de bijhorende slagzin.