Raad, Vlaamse

Op 7 juni kiezen de Vlamingen 124 Vlaamse parlementsleden. 118 van hen worden verkozen door de inwoners van het Vlaams Gewest en 6 door de Nederlandstalige inwoners van Brussel. De Vlaamse Gemeenschap reikt immers tot de Vlamingen in Brussel.
Rijzende spanningen tussen de twee grote bevolkingsgroepen van ons land, de Vlamingen en de Walen, zorgen er vanaf 1970 voor dat de Belgische eenheidsstaat in vijf rondjes staatshervormingen wordt omgevormd tot een federale staat. Vlaanderen staat aanvankelijk op de barricaden voor culturele autonomie, terwijl Wallonië meer economische zelfstandigheid wil. Aanleidingen voor de twisten in de jaren 50 en 60 zijn vooral de taalstrijd, de splitsing van de Leuvense universiteit en de eenheidswet.
In 1970 resulteert dat in een eerste grondwetswijziging. Voortaan worden drie cultuurgemeenschappen erkend, de Nederlandse, de Franse en de Duitse, die elk een eigen cultuurraad hebben.

Op 7 december 1971 wordt de Nederlandse Cultuurraad geïnstalleerd. Ze is bevoegd voor alles wat met taal en cultuur te maken heeft. Het betreft geen volwaardig parlement: de leden zitten ook al in de Kamer of Senaat en nemen het zitje in de Cultuurraad er bij.

Voorzitters van de Vlaamse Cultuurraad

Robert Vandekerckhove (CVP)    
07.12.1971 - 1974
Jan Bascour (PVV)                       
09.05.1974 - 1977
Maurits Coppieters (VU)               
24.06.1977 - 1979
Rik Boel (SP)                                
24.04.1979 - 1980

Unitaire staat België verdwijnt

In 1980 gaat de regering-Martens nog een stapje verder. Ze deelt de centrale staat België op in gewesten en gemeenschappen. Het zijn telkens autonome delen met een verregaande vorm van zelfbestuur. De gewesten nemen economische bevoegdheden voor hun rekening, terwijl de gemeenschappen over taal en cultuur beslissen.
De Vlaamse en de Franse Cultuurraad worden vervangen door een Vlaamse en Franse Gemeenschapsraad en een uitvoerend orgaan (regering, aanvankelijk executieve genoemd). De culturele bevoegdheden van de gemeenschappen worden uitgebreid en voortaan zijn ze ook bevoegd voor persoonsgebonden materies zoals, gezondheidsbeleid, gehandicaptenzorg en jeugdbeleid. Enkele jaren later komt ook onderwijs volledig in handen van de gemeenschappen.

Naast de Gemeenschapsraden komen er ook Gewestraden. Hun bevoegdheden zijn plaats- of grondgebonden, zoals ruimtelijke ordening, leefmilieu, huisvesting, natuurbehoud en energiebeleid.

In Vlaanderen worden gewest en gemeenschap meteen samengevoegd tot de Vlaamse Raad. Die Raad blijft een onrechtstreeks verkozen parlement. Het systeem van het “dubbelmandaat” blijft dus gehanteerd. Vlaanderen krijgt wel een eigen regering, waardoor de Vlaamse decreten dus niet meer moeten worden uitgevoerd door de federale regering.

Eerste Vlaamse verkiezingen

In 1993 zet premier Jean-Luc Dehaene met het Sint-Michielsakkoord “het dak op het federale huis”. Voortaan heeft Vlaanderen een volwaardig parlement, waarvan de leden rechtstreeks worden verkozen. Op 21 mei 1995 trekken 4.392.481 Vlaamse kiezers naar de stembus voor de eerste rechtstreekse Vlaamse verkiezingen.

De Vlaamse bevoegdheden zijn intussen steeds meer uitgebreid. Tijdens de paars-groene legislatuur bezegelen het Hermes-, Lambermont- en Lambermont-bis-akkoord de voorlopig laatste staatshervormende stappen. Ze hevelen Landbouw en Buitenlandse Handel over naar de gewesten, splitsen het departement Ontwikkelingssamenwerking, herfinancieren de gemeenschappen, maken een gedeeltelijke fiscale autonomie mogelijk en regionaliseren de gemeente- en provinciewet.

Voorzitters Vlaamse Raad/Parlement

Rik Boel (SP)                                            01.10.1980 – 1981
Jean Pede (PVV)                                     22.12.1981 – 1985
Frans Grootjans (PVV)                           03.12.1985 – 1988
Jean Pede (PVV)                                     02.02.1988 – 1988
Louis Vanvelthoven (SP)                        18.10.1988 – 1994
Eddy Baldewijns (SP)                             13.01.1994 – 1995
Norbert De Batselier (SP)                      13.06.1995 - 2004
Marleen Vanderpoorten (Open VLD)   2004- nu

Meest gelezen