Grondwet

De grondwet van België dateert van 1831 en gold toen als een van de meest progressieve en vooruitstrevende grondwetten ter wereld. In 1906 nam Iran zelfs een grondwet aan die een letterlijke vertaling was van de Belgische grondwet. Of een Vlaamse grondwet ook als een lichtend voorbeeld kan dienen voor de wereld, weten we niet want… zo'n grondwet bestaat niet. Heeft Vlaanderen nood aan een grondwet? Ja, zeggen sommigen. Aangezien Vlaanderen tot een volwaardige federale deelstaat is uitgegroeid, is het niet meer dan normaal dat de grondregels worden vastgelegd en zo uiting geven aan de aparte identiteit van het Vlaamse volk. Trouwens, de deelstaten van de meeste andere federale staten, zoals in Duitsland en de VS hebben ook een grondwet, dus waarom Vlaanderen niet? Zowat bij alle partijen in het Vlaams Parlement is er min of meer een consensus dat zo’n grondwet er moet komen.

Waar blijft die Vlaamse grondwet dan? Tussen droom en daad staan niet alleen praktische bezwaren in de weg, maar in het geval van de Vlaamse grondwet ook … wetten. Want Vlaanderen heeft helemaal niet de bevoegdheid om een eigen grondwet op te stellen, het beschikt niet over “constitutieve autonomie”. Daarom dat alle voorstellen voor een Vlaamse grondwet het houden bij een “handvest” of een “voorstel”.

Maar zelfs mocht het Vlaams Parlement die bevoegdheid hebben, dan nog is een Vlaamse grondwet niet voor morgen. Er bestaat een commissie voor het opstellen van een grondwet, maar die is al sinds 2006 niet meer bijeengekomen. Als je op de website van het Vlaams Parlement de “stand van zaken” van de commissie opvraagt, verschijnt “Geen resultaten gevonden voor deze opzoeking” op het scherm.

De partijen geraken er immers niet uit hoe zo’n grondwet eruit moet zien. Het was toenmalig parlementsvoorzitter Norbert De Batselier (SP.A) die in 2002 met een voorstel kwam, maar daar kwam al snel kritiek op. Over het “recht op vegetarisch voedsel” werd toen wat meesmuilend gedaan.

Toen De Batselier in 2004 met een nieuw voorstel kwam, bleef de kritiek dat de grondwet meer een socialistisch manifest was dan een geloofwaardig voorstel tot grondwet. Zo stond in het voorstel dat iedereen recht had op “betaalbare woongelegenheid”. De VLD vond het voorstel maar een “hangmat grondwet” en kwam met een eigen voorstel waarin veel minder sociale rechten voorkwamen, maar vooral “de liberale grondprincipes” naar voren werden geschoven.

Ook Vlaams Belang had een “proeve” tot Vlaamse grondwet klaar. Net zoals bij de andere partijen sijpelde ook hun ideologie door tot in de teksten. Het woord “België” kwam nergens in de tekst voor, Vlaanderen was een “natie” en “republiek”. Of wat vindt u van dit artikel: “Het huwelijk en het gezin genieten bijzondere bescherming. Het gezin is van fundamenteel belang voor het behoud en de groei van het volk”?

CD&V kwam samen met kartelpartner N-VA in 2006 met een nieuw voorstel. Ook daar werd Vlaanderen als een “natie” omschrijven en was er geen enkele verwijzing naar België te vinden. Waarop aan de overkant van de taalgrens de PS met een voorstel tot Waalse grondwet kwam, waarin wel duidelijk de loyaliteit met het federale België tot uiting werd gebracht...