11 tot 17 januari 1917: Frankrijk getroffen door stakingsgolf

In de Franse industrie neemt het aantal stakingen sterk toe.

Eerst waren de Parijse naaiateliers in staking gegaan, daarop gevolgd door de arbeiders en arbeidsters in de munitiefabrieken. Er werken daar immers heel wat vrouwen, bij gebrek aan mannelijk personeel.

De stakers eisen hogere lonen vanwege de gestegen levensduurte. Sinds het begin van de oorlog is de koopkracht er met 10,5 % op achteruit gegaan.

De krant Excelsior meldt op 14 januari dat Kabyliërs (Berbers uit Algerije) de vuilophaaldienst in Parijs komen versterken, want een groot deel van het personeel doet dienst aan het front (BnF, Gallica)

Achter die looneisen schuilt bovendien een ontevredenheid over de lange duur van de oorlog. De aangehouden inspanningen van de gewone mensen kunnen niet blijven duren.

De socialistische minister van Bewapening Albert Thomas belooft nu minimumlonen in de wapenindustrie.

Om het tekort aan arbeidskrachten aan te vullen zijn intussen al meer dan 5000 Chinese arbeiders werkzaam in Frankrijk. Ze zijn speciaal daarvoor in China aangeworven. Ze werken op het land, als havenarbeiders, maar ook in de munitiefabrieken.

Een vrouw bedient een machine in een blikfabriek in de omgeving van Parijs (Albums Valois, BDIC)

De Britse “voedselcontroleur” heeft nieuwe beperkingen ingevoerd in het gebruik van graan, suiker, chocolade en aardappelen.

Zo komt er een wettelijke samenstelling van het brood. Ander brood mag niet meer verkocht worden. Zuiver witbrood is verboden.
Molenaars zullen meer bloem (81 %) uit een portie tarwe moeten malen. Ze mogen er bloem uit ander graan aan toevoegen om dat percentage te bereiken.

Fazanten en andere vogels om te jagen mogen niet meer met graan worden gevoederd. Eerder was dat ook al verboden voor duiven.

De maximum hoeveelheid suiker in snoep en chocolade mag nog maar de helft bedragen van de limiet van 1915. Er mag ook geen suiker meer aan gebak worden toegevoegd.

Van rantsoeneringen is in het Verenigd Koninkrijk nog geen sprake. Velen merken op dat vooral de rijken van deze situatie profiteren.
Anderen eisen dan weer een verbod op het maken van bier, dat grote hoeveelheid graan verbruikt.

Maar nu al is de ontevredenheid over de beperkingen groot. Hier en daar is het al tot rellen bij winkels gekomen.

Een lange wachtrij voor een pianowinkel die 1 kilo suiker extra belooft bij de aankoop van één piano ( karikatuur uit Punch, januari 1917)

Opnieuw stapt een minister in Rusland op. Ditmaal die van Oorlog.

Generaal Dmitri Savelitsj Sjoejajev is nog geen tien maand minister geweest. Van hem werd verwacht dat hij een einde ging maken aan de verschrikkelijke problemen rond uitrusting, bevoorrading en logistiek van het Russische leger.

Sjoejajev werd echter vanaf het begin tegengewerkt door keizerin Alexandra en kon maar weinig uitrichten. Zijn gewilligheid om met het parlement samen te werken maakte hem nog meer verdacht aan het hof. Zijn ontslag komt dan ook geenszins onverwacht.

Hij wordt vervangen door generaal Michail Aleksejevitsj Beljajev, die aan het hoofd stond van de Russische militaire missie in Roemenië. Beljajev wordt de vierde minister van Oorlog in de 2 ½ jaar dat de oorlog duurt.

Links Dmitri Sjoejajev, rechts Michail Beljajev

De voortdurende regeringswissels in Rusland worden argwanend gevolg bij de Westerse bondgenoten, waar men spreekt over zware binnenlandse crisis in Rusland.

Op 24 januari verzekert de Franse krant Excelsior wel dat het Russisch buitenlands beleid niet zal veranderen. Op de foto een zitting van de Doema en daarrond portretten van de hoofdrolspelers in de Russische politiek (BnF, Gallica).

'De ministerautomaat, een exclusieve Russische uitvinding': karikatuur uit het Weense tijdschrift Der Floh, 17 januari 1917

In de Amerikaanse stad Denver is William Cody, beter bekend als Buffalo Bill, overleden.

Cody kreeg zijn bijnaam toen hij voor een spoorwegmaatschappij werkte om de arbeiders van bizonvlees te voorzien. Buffalo Bill zou in 18 maanden bijna 4.300 bizons hebben gedood.

Hij had een hele reeks avontuurlijke jobs in het Wilde Westen: ruiter, huidenjager, goudzoeker, menner van postkoetsen, .... Hij kreeg een eremedaille voor zijn werk al verkenner bij de Amerikaanse Cavallerie.

Cody werd vooral bekend door zijn Buffalo Bill Wild West Show, een soort circus, waarmee hij ook heel Europa doortrok. Zo heeft hij ook een blijvende indruk achtergelaten in Gent en de bij de voetbalclub van de stad.

Links Buffalo Bill, rechts: zijn witte paard achter de lijkkist in de begrafenisstoet

De liberale senator Charles Magnette, de grootmeester van de Belgische vrijmetselarij, is vrijgelaten.

De grootmeester van het Grootoosten van België was door een Duitse krijgsraad in Luik veroordeeld tot drie weken gevangenis en 1000 frank boete nadat hij brieven had gestuurd aan de Duitse vrijmetselaars om te protesteren tegen de deportaties van Belgische arbeiders.

De brieven waren met de gewone post verstuurd en werden door de Duitse censuur onderschept.

Nu is bekend waarom hij precies veroordeeld werd. Hij vergeleek in zijn brief de deportaties met slavernij en de Bijbelse ballingschap van de joden. Dat zijn “beledigingen die de overheid zelfs in vredestijd niet ongestraft kan laten”.

Daarbij, zegt de krijgsraad, had hij de bedoeling “bepaalde delen van het Duitse volk op te ruien tegen het Duits bestuur in België”. Bovendien heeft hij zijn tekst doorgespeeld “aan andere broeders van Belgische loges”. Ook dat is ophitsing tegen het Duits bestuur en daarmee bracht hij “de veiligheid van de Duitse troepen in gevaar”.

Magnette wordt ook nog verweten dat hij een verkeerde uitleg gaf voor de wegvoeringen, die volgens de Duitsers bedoeld zijn om iets te doen aan de enorme werkloosheid in België.

Penning uitgegeven ter ere van Charless Magnette door het Belgische Grootoosten