2 tot 8-12-1915: Tsaar ontvangt Belgische pantsertroepen

In zijn buitenverblijf bij Sint-Petersburg heeft tsaar Nicolaas II het Belgische pantserkorps ontvangen. De Belgen zijn half oktober in Rusland aangekomen en gaan aan de zijde van de Russen vechten aan het Oostfront.

Het Belgische korps van de “Auto-Canons Mitrailleurs”, kort A.C.M.’s, is eind 1914 opgericht. De eenheid telt 10 zwaar bepantserde wagens uitgerust met een licht kanon en een mitrailleur, 4 mitrailleurwagen en 4 gepantserde wagens met kanon. Die worden begeleid door een grote groep gewapende cyclisten en motorrijders.

De droom was om, bij het algemeen verwacht offensief in het voorjaar 1915, met de snelle en wendbare pantserwagens de Duitsers op de vlucht te jagen. Maar dat offensief is er niet gekomen, en bij de stellingenoorlog aan het IJzerfront hebben de A.C.M.’s werkloos moeten toekijken.

Belgische pantserwagen in actie tijdens de eerste oorlogsmaanden aan het front in België (ook beginfoto).De eerste pantserwagens werden gebouwd in de Minervafabriek in Antwerpen.

Na een tussenkomst van Koning Albert, heeft ons land het korps van de pantserauto’s aan Rusland geschonken. Op 6 december heeft tsaar Nicolaas het voltallige korps ontvangen op zijn buitenverblijf Tsjarkoje Selo, het Tsarendorp in de buurt van Sint-Petersburg. In een grote zaal van het paleis kregen alle A.C.M.rs een feestmaaltijd aangeboden.

Ook in Rusland is het voor de Belgen wachten op deelname aan de strijd. In het voorjaar zullen zij waarschijnlijk ingezet worden in Gallicië tegen de Oostenrijks-Hongaaarse troepen.

Tsaar Nicolaas ( midden boven) inspecteert een van de Belgische gepantserde wagens met kanon en mitrailleur (collectie KLM).

Meer over het onwaarschijnlijke avontuur van 400 jonge Belgen in Rusland in het boek King Albert’s Heroes.

Geallieerde conferenties in Calais en Chantilly

Op 4 december vond in de Franse havenstad Calais Frans-Brits topoverleg plaats. Van Franse zijde waren de nieuwe Franse premier Briand en generaal Joffre aanwezig. De Britse delegatie werd geleid door minister van Oorlog Lord Kitchener.

De conferentie kwam er op verzoek van de Britten. Die hebben maar weinig enthousiasme voor het behoud van de Frans-Britse troepenmacht in de Griekse haven Saloniki. De bedoeling was om daarmee Servië ter hulp te komen, maar dat is niet gelukt.

Daarnaast is er de vraag of de strijd aan de Dardanellen (Turkije), die een bloedig fiasco is geworden, moet worden voortgezet.

De Fransen blijven aandringen op de vorming van een gemeenschappelijke staf aan het westelijk front. De Britse generaals zijn daar niet voor te vinden, omdat hun troepenmacht in de minderheid is en zij dan wellicht onder Frans bevel zouden komen.

De Franse opperbevelhebber Joffre in Calais.

Nauwelijks twee dagen na het overleg in Calais begon een andere geallieerde conferentie, ditmaal in het Frans groot hoofdkwartier in Chantilly, ten noorden van Parijs.

Het gaat om de eerste vergadering van militaire leiders van alle geallieerde landen : Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland, Italië en Servië. België is daar niet bij: het beschouwt zich als een neutraal land, dat wel in oorlog is aan geallieerde zijde, maar zonder aan het bondgenootschap deel te nemen.

De Russen dringen er aan op meer coördinatie tussen de geallieerde legers tijdens de grote offensieven. Meer samenwerking zou wellicht verhinderd hebben dat het Russische leger zich dit jaar zo ver moest terugtrekken.

Russische krijgsgevangenen worden afgevoerd na de val van de vesting Novo Georgievsk eerder dit jaar (The Illustrated War News, 5-9-1915).

Britten in het nauw in Mesopotamië

Het Turkse leger heeft het beleg geslagen voor Kut el-Amara, een stad aan de Tigris, zo’n 160 km ten zuidoosten van Bagdad.

Op 25 november werden de Britten in hun opmars naar Bagdad door de Turken verslagen na zware gevechten bij Ctesiphon. De Britten trokken zich terug en bereikten op 2 december Kut.

Vijf dagen later arriveerden de Turken, die de stad konden omsingelen. De Britse cavalerie is kunnen vluchten.

Circa 11.000 man, voor het grootste deel Brits-Indische troepen, zitten nu in Kut vast.De Turken, onder bevel van de Duitse veldmaarschalk von der Goltz hebben meteen een aanval ingezet.

De Turken voeren versterkingen aan naar Kut over de Tigris.
© IWM (HU 52443)
Foto's van Kut aan de Tigris en Britse troepen in de omgeving (The London Illustrated News, 01-01-1915).

Nederlands hoofdredacteur gearresteerd

In Amsterdam is de hoofdredacteur van de populaire krant “De Telegraaf” gearresteerd. Hij wordt ervan beschuldig de neutraliteit van Nederland in gevaar te hebben gebracht.

Op 27 november publiceerde “De Telegraaf” een artikel waarin werd gesteld dat Duitsland moet worden bestreden, voordat dit Nederland zou overnemen.

Links, Kick Schröder. Rechts, "De Nederlandse premier Cor van der Linden heeft zichzelf in de vinger gesneden door de aanhouding van 'haan' Schröder" (De Nieuwe Amsterdammer, 11-12-1918).

Hoofdredacteur Kick Schröder – in een vorig leven een bekend voetballer en cricketer – was al eerder in opspraak gekomen door zijn anti-Duitse artikelen. Zo noemde hij de Duitsers “gewetenloze schurken, die de oorlog hebben veroorzaakt”.

Eerder dit jaar werd hij aangeklaagd voor het opzettelijk publiceren van militaire geheimen, maar vrijgesproken.De arrestatie leidt in Nederland tot een storm van protest.

Schröder dankt de twee ministers die mee verantwoordelijk zijn voor zijn aanhouding, dat is een pluim op zijn hoed (De Amsterdammer, 12-12-1915).

Keizerrijk in China in eer hersteld

In Peking heeft president Juan Sji-kai zichzelf uitgeroepen tot keizer van China.

Het keizerschap was hem vorige maand aangeboden door een Vertegenwoordigende Vergadering. De president aanvaardde de kroon na aanvankelijk geweigerd te hebben.

Die eerdere weigering was een vorm van geveinsde nederigheid, want de hele beweging voor het herstel van de monarchie lijkt in gang te zijn gezet door medewerkers van de president.

Het nieuws uit China meteen foto van Yuan Sji-kai op de voorpagina van de New York Tribune. Rechts, karikatuur "De terugval van China". The New York Tribune, 12 en 13-12-1915.

Officieel moet het herstel van het keizerrijk de orde en eenheid van het land doen terugkeren. Om die reden had Juan Sji-kai eerder al het confucianisme als staatsreligie hersteld. Dit moet ook de positie versterken tegenover Japan, dat steeds agressiever wordt tegenover zijn grote buur.

Het nieuwe keizerrijk zal op 1 januari formeel aanvatten. Dan zal de keizer de confuciaanse riten in de Verboden Stad opnieuw beginnen uit te voeren.

Links, China moet niet meer weten van de Europese kleren die buurland Japan hen wil aansmeren (Simplicissimus, 11-01-1916). Rechts, "In China is er weer een keizer en iedereen roept hoera!" (Lustige Blätter, 1916, 0008).

De oppositie, vooral dan de verboden revolutionaire partij Kwomingtang, wijst de nieuwe monarch af.

Generaal Juan Sji-kai kwam in 1912 aan de macht met steun van het leger en het keizerlijke hof, nadat de piepjonge keizer was afgezet en de republiek uitgeroepen. Soen Jat-sen, leider van de Kwomintang, was tot president aangewezen, maar hij diende al snel plaats te maken voor de generaal.

Weer geen doorbraak aan de Isonzo

Het vierde Italiaanse offensief aan de Isonzo heeft net zo min als de drie vorige een doorbraak opgeleverd.

Er is vooral gevochten in de richting van de stad Gorizia en aan de Karst, het plateau waarvan de wanden een natuurlijke verdedigingswal voor de Oostenrijkers vormen.

Hongaars-Oostenrijkse infanterie in een loopgraaf na het afslaan van een Italiaanse aanval (Das Interessante Blatt, Wenen, 30-12-1915).

Elders aan het front was het kalmer. Daarom zijn de verliezen aan beide kanten iets lager dan bij vorige offensieven. Door de hevige koude in de Karst en het gebrek aan bevoorrading, zijn de gevechten de voorbije dagen stilgevallen.

Italiaanse observatiepost in de sneeuw hoog in de bergen (Le Miroir, 30-01-1916).

Bloedbad in Verona

Er zijn foto's verschenen van de gevolgen van het Oostenrijkse bombardement op het Italiaanse stadje Verona 2 weken geleden. Drie Oostenrijkse vliegtuigen dropten bommen op de stad.

Vooral op de Piazza delle Erbe zorgde de luchtaanval voor veel slachtoffers: 29 doden en 48 gewonden, zo goed als allen gewone burgers. The Illustrated War News, 8-12-1915.

Omstreden parlementsverkiezingen in Griekenland

Voor de tweede keer dit jaar zijn er in Griekenland parlementsverkiezingen gehouden. Die kwamen er nadat koning Constantijn de regering-Venizelos had ontslagen en het parlement ontbond.

Alleen rechtse partijen deden aan deze verkiezingen mee. De Liberale Partij van Venizelos, die bij de vorige verkiezingen in juni nog de absolute meerderheid haalde, boycotte de stembusgang. Ze vindt het optreden van Constantijn onaanvaardbaar. Eleutherios Venizelos zelf is naar zijn geboorte-eiland Kreta teruggekeerd en onthoudt zich van elke politieke activiteit.

Karikatuur van de afgezette premier Venizelos uit het Duitse satirische weekblad Lustige Blätter (1915, 0761).

De koningsgezinde nationalisten behalen een verpletterende meerderheid. Ondanks de verontwaardiging over Venizelos’ afzetting, lijken veel Grieken toch blij dat de koning het land buiten de oorlog probeert te houden.

De afgezette premier deed alles om Griekenland aan Geallieerde zijde aan de strijd te doen deelnemen.

De Griekse koning Constantijn en koningin Sophie. Zij is een zus van de Duitse keizer (The Illustrated War news, 3-11-1915).

De angst zit er in dat de Centrale legers, die nu vrijwel heel Servië hebben veroverd, Griekenland binnenvallen om de Geallieerde legers in Saloniki te bevechten.

De Griekse generale staf heeft daarom een overeenkomst gesloten met de Bulgaarse legerleiding. Er komt tijdelijk een neutrale zone langs de Griekse grens, waar geen troepen mogen komen.

Britse artillerie in Servië; de Britten en Fransen zijn via Griekenland Servië binnengetrokken (The Illustrated War News, 20-10-1915).

Bezetter verbiedt verzekering !

De Duitse gouverneur-generaal in België heeft de activiteiten van de Onderlinge Vereniging tegen Oorlogsrisico’s verboden.

Die vereniging was begin dit jaar opgericht en bood de leden een verzekering aan tegen oorlogsschade aan gebouwen. Men moest daarvoor een premie van 1/1000 van de waarde van het gebouw betalen.

Het initiatief kende een groot succes. Er werd voor meer dan een miljard frank aan gebouwen verzekerd. Maar de Duitsers konden het niet pruimen.

Gouverneur-generaal von Bissing verwijt de verzekering dat ze de schade wil dekken die zou ontstaan als het Duitse leger zich terugtrekt. Een beledigende veronderstelling, want het Duitse leger trekt zich nooit terug. Volgens von Bissing bestaat het risico dus niet!

De directeur van de maatschappij wijst er op dat er vooral gedacht werd aan schade door aanvallen van Franse en Britse vliegtuigen. Het mag niet helpen. De aangeslotenen moeten hun verzekeringspolis afgeven en de rekeningen van de maatschappij zijn geblokkeerd.

Register met de notulen van de algemene vergadering van Onderlinge Vereniging tegen Oorlogsrisico’s ( bron: Algemeen Rijksarchief van België )

Nog een twee executies in bezet België, in Antwerpen en Bergen

Meest gelezen