Kent u Adolphe Pégoud? De eerste stuntvlieger ooit
Célestin Adolphe Pégoud was een van de grote helden van de nog jonge luchtvaart in het begin van de vorige eeuw. Voor de Groote Oorlog kwamen in heel Europa honderdduizenden kijken naar zijn luchtacrobatieën. Deze Fransman was de eerste “Aas”, een piloot die zeker vijf vijandelijke toestellen heeft neergeschoten.
Adolphe Pégoud, een boerenzoon uit de Dauphiné, neemt in 1907, op zijn achtttiende, dienst in het Franse leger. Hij dient als ruiter. Als militair maakt hij kennis met vliegtuigen, dan nog iets heel nieuws, en mag hij als passagier een vlucht maken.
Begin 1913 stapt hij terug in het burgerleven. Hij behaalt een vliegbrevet en gaat als testpiloot werken voor de vliegtuigbouwer en luchtvaartpionier Louis Blériot. Pégoud moet bij Blériot de nieuwste technieken en uitvindingen testen.
In augustus 1913 slaagt hij er als eerste in om met een parachute uit een vliegtuig te springen. Voor de proef wordt een oud toestel, een Blériot XI, opgeofferd. De parachute is vastgemaakt op de vliegtuigromp en komt door luchtdruk los.
Terwijl hij met de parachute naar beneden komt, ziet Blériot het oude toestel in de lucht nog allerlei vreemde capriolen maken voor het op de grond neerstort. Van dan af is de jonge piloot overtuigd dat vliegtuigen heel wat meer kunnen dan tot dan toe werd aangenomen.
Hij wil dat ook bewijzen en laat een aantal aanpassingen uitvoeren aan een ander vliegtuig. Op een paar plaatsen wordt het toestel versterkt, en er wordt een gordel geplaatst om de piloot vast te riemen.
Door Pégoud ondertekende postkaart
De eerste vlucht met "het hoofd naar beneden"
Begin september 1913, tien dagen na de geslaagde parachute-test, voert Pégoud voor het eerst een vlucht uit “met het hoofd naar beneden”, over 400 meter. Een dag later doet hij het nog eens over, nu over 700 meter, in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de militaire en burger-luchtvaart.
Tienduizenden mensen komen opdagen, als hij enkele weken later de stunt herhaalt in het openbaar en voor het eerst ook een looping uitvoert, op het privé-vliegveld van Blériot, vlakbij Versailles. Pégoud voert nog een aantal acrobatieën uit en wordt een superster.
De jonge piloot reist daarna heel Europa door met zijn stuntprogramma en wordt ongewoon populair, tot in Rusland en Duitsland. Duizenden komen telkens opdagen voor zijn vliegtuigdemonstraties.
Postkaart verkocht bij demonstraties van Pégoud in Duitsland
Pégoud in Gent
Op het einde van de wereldtentoonstelling van 1913, op 3 november 1913, komt Pégoud naar Gent. Hij voert zijn stunts uit boven het vliegveld van Sint-Denijs-Westrem (nu de terreinen van Flanders Expo).
Voor de twee sessies, één in de voormiddag en één in de namiddag, komen er zo’n 100.000 toeschouwers opdagen; het event wordt beschreven door Stefan Hertmans in zijn boek “Oorlog en terpentijn”.
Bij Flanders Expo is er nog altijd een Alphonse Pégoud-laan en het is niet toevallig dat het nieuwe stadsdeel er de naam “The Loop” heeft gekregen.
De krant Le Bien Public over Pégoud in Gent
“ Langs de hele Kortrijksesteenweg is het een uitzinnige rush van elkaar opvolgende trams, voertuigen, wagens, fietsers en ook voetgangers die er niet in geslaagd waren een vervoermiddel te vinden. Vanaf 15 u. was het centrum stil en verlaten.
Al wie zich kon verplaatsen begaf zich richting Kortrijksepoort …….In de velden rondom stonden groepen mensen. Oud en jong, iedereen was te been om de wonderlijke toeren van de luchtacrobaat te zien.
Omstreeks 15 uur 30 klom Pégoud in zijn toestel en verhief hij zich in de lucht onder algemene toejuichingen.De joviale vlieger groette verscheidene malen de menigte vanuit zijn monoplaan.
Daarna herbegon hij zijn halsbrekende toeren. Deze waren nagenoeg dezelfde als ‘s morgens, maar Pégoud scheen nog meer in zijn schik en tot vijftien maal toe vloog hij met het hoofd omlaag en de wielen in de lucht.
Nogmaals toonde hij ons tot wat een koelbloedige luchtvaarder met een stevig toestel in staat is.Na ruim drie kwartier vol adembenemende toeren daalde Pégoud in spiraalvorm neer en zachtjes landde hij op het grasplein.
Weer de geestdrift van ‘s morgens, het in triomf ronddragen, het gelukwensen en de stormloop om de vlieger van dichtbij te zien.
Nooit heeft een keizer of een koning zoveel volk te been gebracht en zoveel toejuichingen geoogst als Pégoud gisteren.”
Meer over Pégoud in Gent
Collectie Zwarte Doos, stadsarchief Gent
Duitse lauwerkrans voor de stuntpiloot na zijn dood
Pégoud ( rechts in het midden) wordt gehuldigd door zijn collega's na zijn zesde overwinning
Pégoud stond op het punt om naar de Verenigde Staten te vertrekken, toen de oorlog uitbrak. Hij nam opnieuw dienst en werd piloot van een verkenningsvliegtuig.
In februari 1915 schoot hij twee Duitse vliegtuigen neer en dwong een derde om te landen. Half juli had hij al zes vijandelijke vliegtuigen neergehaald, en werd zo officieel de eerste “As” van de Eerste Wereldoorlog, een piloot die minstens 5 vliegtuigen heeft neergehaald.
Op 31 augustus 1915 werd de “koning van de lucht” door een Duits vliegtuig neergeschoten in de buurt van Belfort in het uiterste oosten van Frankrijk. Een van de twee inzittenden van het Duitse toestel, onderluitenant Kandulski, zou voor de oorlog een pilootopleiding hebben gekregen van Pégoud!
Een week later keerde de Duitse bemanning terug naar de plaats van het gevecht. Vanuit hun vliegtuig gooiden ze een laurierkrans naar beneden, met als tekst: “ Aan Pégoud, als held gestorven voor zijn vaderland”.
Na de oorlog werd de piloot herbegraven op de Montparnasse-begraafplaats in Parijs. Hij werd 26 jaar oud.
Hier een filmverslag van een vliegdemonstratie van Pégoud in Rotterdam
Beelden van de eerste parachutesprong en de eerste stunts van Pégoud vind u in deze Franse documentaire