De oorsprong van de Last Post

De Last Post is een van de vele trompetsignalen die in legers werden -en nog steeds- worden gebruikt. Zulke signalen hebben meestal de praktische functie om bevelen door te geven: opstaan (het Reveille), eten, aanvallen, dekking zoeken, alarm…

Vrijwel alle militaire handelingen kunnen via klaroengeschal worden gecommuniceerd. Sommige hebben daarbij een meer verregaande betekenis gekregen.

Belgische lanciers vallen een Duitse cavalerie-eenheid aan, augustus 1914. Rechts een klaroener van de lanciers. Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelden de klaroeners nog een actieve rol tijdens de gevechten om bevelen door te geven. Daarom waren ze ook vaak het eerste mikpunt van de vijand.

Een bijzonder signaal was dat welke het einde van de dag aankondigde, waarbij de troepen weer in hun kwartier moesten aanwezig zijn. Na een dag van gevechten kondigde het voor de militairen veiligheid en rust aan.

In het Nederlands spreekt men van "taptoe" (het sluiten van de biertap). Het Duitse equivalent is de "Zapfenstreich". Dit signaal groeide uit tot een eresaluut aan gesneuvelde militairen.

Wellicht symbolisch, omdat men ook de doden rust toewenste, mogelijk ook vanwege de melancholische toon van het signaal.

De Last Post is de Engelse versie van de taptoe. De van oorsprong Nederlandse gewoonte zou zijn overgenomen door Engelse troepen die in de 17e eeuw in de Noordelijke Nederlanden verbleven. Hij groeide uit tot een eresaluut aan de gesneuvelden. 

De naam wijst erop dat het om het laatste signaal van de dag ging. Het volgde op de First Post, dat de inspectie van de wachtposten aankondigde. Als de laatste wachtpost bereikt was, weerklonk de Last Post.

Klaroeners in het Amerikaanse leger, circa 1914

Dergelijke signalen worden in de regel gespeeld op een klaroen. Een klaroen is een trompet zonder ventielen, waarbij enkel de blaastechniek het verschil in tonen geeft.

Zo’n natuurtrompet kan slechts een beperkt aantal tonen geven en niet de hele toonladder. In de praktijk worden voor trompetsignalen slechts vier tonen gebruikt (in klimmende volgorde do-sol-do-mi).

Ook de Last Post is een melodie met maar vier tonen. De in Ieper gebruikte instrumenten zijn afkomstig uit het Britse leger en worden ‘duty bugles’ genoemd (bugle is de Engelse term voor klaroen, niet te verwarren met het Nederlandse woord ‘bugel’, een blaasinstrument met ventielen).

Typisch voor deze duty bugles is de beker naar voor en de dubbele boog van de buis. Het Britse leger gebruikt deze instrumenten sinds 1855.

Klaroeners van het Belgische leger fietsen door Gent begin oktober 1914

De meeste geblazen vormen van eresaluut lijken nogal op elkaar, wat voor verwarring kan zorgen. Zo wordt de eigenlijke Last Post wel eens verward met de Nederlandse Taptoe of met het Amerikaanse equivalent, de Taps  .

Maar vooral… er bestaat ook een "Belgische Last Post". Deze werd in 1919 gecomponeerd door Honoré Hendrickx en wordt door het Belgische leger gebruikt. De melodie zal menig landgenoot wellicht beter bekend zijn dan de originele Last Post.

Ook de Fransen hebben een eigen Last Post-achtig eresaluut: de Sonnerie Aux Morts, die echter pas van 1931 dateert.

Bij het Duitse leger heerst een andere traditie. Daar wordt bij een begrafenis of dodenherdenking het ontroerende soldatenlied Der gute Kamerad aangeheven.

De Last Post die dagelijks in Ieper weerklinkt, is wel degelijk de echte, de Britse dus, hoewel door Belgen gespeeld.

Met dank aan het Muziekinstrumentenmuseum voor informatie over de klaroen.

Hoofdfoto: Belgische klaroeners-cyclisten, circa 1915