3 tot 9 juni 1915: Zeppelin neergestort in Sint-Amandsberg, Gent

Voor het eerst slaagt een geallieerd vliegtuig er in een Duitse Zeppelin neer te halen. Het toestel stortte op 7 juni neer in Sint-Amandsberg bij Gent. Het werd snel wereldnieuws!

Het luchtschip LZ 37 was opgestegen om Londen te bombarderen, maar door de dichte mist boven de Britse hoofdstad werd de missie afgeblazen. Op de terugweg werd de Zeppelin aangevallen door een Brits vliegtuig.

Piloot Reginald Warneford liet vanuit zijn in Frankrijk gebouwde eendekker Morane Parasol bommen op de zeppelin vallen, die in brand schoot.

De brandende LZ 37 boven Gent, de drie torens zijjn duidelijk te herkennen. Tekening uit L' Illustration, 19 juni 1915.

De LZ 37 stortte neer op het Gemeenteplein in Sint-Amandsberg. Een deel van het gevaarte kwam terecht op de slaapzaal van een nabijgelegen klooster.

Acht van de negen bemanningsleden overleefden het niet. Ook een non en een meisje van 9 kwamen om.

Er zijn een groot aantal verschillende tekeningen gemaakt van de neerstortende zeppelin boven Gent. Deze komen uit Le Pays de France (juni 1915) en Le Petit Journal Illustré (27 juni 1915).

Luttele uren later werd het nieuws van Warnefords overwinning tot in de verste uithoeken van het Britse Rijk verspreid.

The Daily Telegraph meldde dat op 7 juni 1915 om 8 uur ’s ochtends de klokken in Londen werden geluid om deze krachttoer aan te kondigen en de zegevierende piloot Warneford te huldigen.

Warneford als David die Goliath heeft verslagen; The Brooklyn Daily Eagle, 11 juni 1915.
Piloot Reginald Warneford kon maar kort genieten van zijn roem. Amper 10 dagen na zijn stunt, kwam hij om toen hij bij een test met een nieuw type vliegtuig neerstortte.

Spiegelbeeld

Net één dag na Warneford doen twee Oostenrijks-Hongaarse piloten de stunt van Warneford over en schieten een groot Italiaans luchtschip in brand. Hun exploot wordt even groot nieuws, maar dan in Oostenrijk-Hongarije en bij zijn bondgenoten.

Het Italiaanse luchtschip Citta di Ferrara had scheepswerven gebombardeerd in Fiume en werd op de terugweg onder vuur genomen door eenwatervliegtuig van de Oostenrijks-Hongaarse marine.

Links, de neerstortende Citta di Ferrara (Das Interessante Blatt, 17 juni 1915). Rechts het watervliegtuig boven het geraakte Italiaanse luchtschip (Illustrierte Kronen Zeitung, 10 juni 1915).

Door snel opstijgen probeert het Italiaanse luchtschip te ontsnappen maar piloot Gustav Klasing en zijn waarnemer Johann Fritsch von Cronewaldslagen er in met karabijnen en speciaal ontwikkelde patronen de Citta di Ferrara in brand te schieten. Het luchtschip stort in zee, twee inzittenden komen om, de andere 7 worden krijgsgevangen genomen.

Links, de piloot en zijn waarnemer worden in de marinebasis van Pola als helden onthaald (Illustrierte Kronen  Zeitung, 13-06-1915). Rechts, noch een tekening van het neerstortende Italiaanse luchtschip Welt-Neuigkeits-Blatt, 10-06-1915).

Vestingstad Przemysl heroverd

De Russische troepen in de stad Przemysl (Oostenrijks Galicië) hebben zich overgegeven. De stad was in maart door de Russen veroverd na een maandenlang beleg, het zwaarste in de oorlog.

Nu slaagden een paar Beierse regimenten erin de stad in nauwelijks enkele dagen te veroveren. Door de vernietigingen van het vorige beleg was een groot deel van de vesting weerloos.

Duitse en Oostenrijks-Hongaarse officieren bestuderen de uitwerking van hun geschut op een van de forten rond Przemysl, troepen houden zich klaar om de vesting te bestormen (Das Interessante Blatt, 10 juni 1915).

De herovering is een nieuw succes van een groot Duits-Oostenrijks offensief dat vorige maand begon en waarbij de Russen zich achter de rivier de San moesten terugtrekken.

Links, de bevelhebbers die de leiding hadden bij de herovering van Przemysl; in het midden onderaan de Duitse generaal von Mackensen (Das Interessante Blatt, 10 juni 1915). Rechts, de verwelkoming van de "bevrijders" in het stadje ( Illustrierte Kronen Zeitung, 12 juni 1915).

Door de Russische verovering van Przemysl leek het alsof Oostenrijk-Hongarije weerloos was geworden. Bovendien moet dat grote, oude rijk nu ook de aanval van Italië ondergaan.

Maar Duitsland is zijn bondgenoot op efficiënte wijze ter hulp geschoten. De Centrale Mogendheden lijken aan het Oostfront opnieuw aan de winnende hand.

Duitse soldaten dringen een Russische vesting binnen (Östereichische Illustrierte Zeitung, 20 juni 1915).
De Russische tsaar Nicolaas en zijn opperbevelhebber moeten afscheid nemen van Galicië (Kikeriki, 13 juni 1915).

VS-minister Bryan neemt ontslag

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken William Jennings Bryan heeft ontslag genomen. Hij is het niet eens met de manier waarop president Wilson reageert op het torpederen van het Britse passagierschip Lusitania door een Duitse onderzeeër. Daarbij kwamen 128 Amerikanen om.

In een forse nota heeft Amerikaanse president de Duitse argumenten voor het zinken van de Lusitania van tafel geveegd. Daarin wordt ontkend dat de Lusitania bewapend zou zijn geweest of oorlogscontrabande hebben vervoerd. Voor de VS is het onaanvaardbaar dat een schip met onschuldige burgers zonder waarschuwing tot zinken wordt gebracht.

Karikaturen van William J. Bryan in The New York Tribune van 9 en 10 juni 1915, de tekenaar van de krant heeft duidelijk weinig sympathie voor zijn motieven (via Library of Congress)..

Bryan vindt Wilsons houding eenzijdig. Hij meent dat de Verenigde Staten ook moeten wijzen op de verantwoordelijkheid van de Britten, die Duitsland uithongeren met een illegale blokkade op zee. Hij vreest dat de harde aanpak van Duitsland tot oorlog zal leiden.

William Jennings Bryan is een van de progressieve kopstukken van de democratische partij. Driemaal was hij presidentskandidaat, zonder ooit verkozen te zijn geweest.

Links, Bryan als vredesduif. Rechts, (in tegenstelling tot Bryan) neemt het Witte Huis en het Amerikaanse volk geen ontslag. The Brooklyn Daily Eagle, 13 en 14 juni 1915.

Executies in bezet België

In Luik zijn op 7 juni 8 mensen gefusilleerd. Ze werden allen ter dood veroordeeld wegens spionage. Bij de gefusilleerden is ook een vrouw, Louise Frenay. Ze is een jonge moeder met een zoontje, maar dat was geen reden om haar gratie te verlenen.

De 8 behoorden tot een netwerk dat het treinverkeer in de provincies Luik, Namen en Luxemburg observeerde. De groep zou ook geholpen hebben om Franse militairen uit België te smokkelen.

Links, de begraafplaats van de gefusilleerden op La Chatreuse in Luik. Rechts, Justin Lenders, de leider van het spionagenetwerk. Voor zover bekend zijn er geen foto's van Louise Frenay; zij kreeg ook niet de bekendheid die later Edith Cavell en Gabrielle Petit kregen ( Uit: J. Nysten, Comment ils meurent).

En in Antwerpen zijn twee mannen veroordeeld tot 10 jaar dwangarbeid omdat zij jonge mannen, die in het Belgisch leger dienst wilden nemen, hebben geholpen om de grens met Nederland over te steken.

San Marino in Oorlog

Ook de miniatuurrepubliek San Marino raakt in de oorlog betrokken. Er is geen officiële oorlogsverklaring, maar een groep burgers van het ministaatje heeft een oproep gedaan aan de Sanmarinesen om zich als vrijwilligers te melden voor het Italiaanse leger.

De groep wordt geleid door de student Giuliano Gozi, die soortgelijke opvattingen heeft als Mussolini in Italië. Net als in Italië zijn de partijen in San Marino verdeeld over deelname aan de oorlog.

Giuliano Gozzi

Omdat de republiek een kleine enclave in Italië vormt, moet de regering zich schikken naar de wensen van de Italianen en beletten dat Italiaanse deserteurs er een toevlucht zoeken. Wel weigerde ze Italiaanse carabinieri op haar grondgebied toe te laten. Italië dreigt de post en telefoonverbindingen naar San Marino af te sluiten.

Enkele extremisten dromen van oorlog tegen Oostenrijk-Hongarije om het eiland Arbe (Rab) voor de Dalmatische kust te veroveren. Dat is de geboorteplaats van de H. Marinus, de stichter van San Marino.

The Brooklyn Daily Eagle wijdt in zijn zondagseditie van 13 juni 1915 een hele bladzijde aan het kleine San Marino .

Meest gelezen