25 tot 31 maart 1915: Duitse duikboten torpederen passagiersschepen

Voor het eerst in de oorlog hebben de Duitsers passagiersschepen doen zinken.  Van overal komen verontwaardigde reacties.

Voor het eerst in de oorlog hebben de Duitse duikboten  passagiersschepen tot zinken gebracht. 112 mensen zijn daarbij omgekomen. De meeste doden, 104, vielen op het stoomschip Falaba. Het zonk in de zee tussen Wales en Ierland.  

Een van de overlevenden kon foto's maken van de ramp, die zowat overal werden gepubliceerd. De beginfoto en de foto rechtsboven toont passagiers die zich vastklampen aan een gekantelde reddingssloep ( L'Illustration en The Illustrated War News, 7 april 1915).

Op 28 maart kreeg de Duitse duikboot U-28 het stoomschip “Falaba” in zicht, in het Sint-Georgekanaal, tussen Wales en Ierland. Het voer naar West-Afrika met 147 passagiers en 95 bemanningsleden.

Omdat de “Falaba” ongewapend was, kwam de U-boot aan de oppervlakte en seinde het een waarschuwing, zodat de opvarenden de tijd kregen het schip te verlaten, voor het zou worden gekelderd.

De U 28 gezien vanop de Falaba.

Maar terwijl de reddingssloepen in het water gingen, merkte de U-28 dat de “Falaba” via de radio om hulp vroeg. Een bevel van U-boot-kapitein von Fostner om daarmee te stoppen werd genegeerd.

Omdat er Britse oorlogsschepen naderden, vuurde de U-28 een torpedo af terwijl de ontscheping nog bezig was. Daardoor kwamen 104 mensen om.

Passagiers van de Falaba doen reddingsvesten aan en maken zich klaar om in een reddingssloep te stappen.

Verenigde Staten verbolgen

Een van de omgekomen passagiers is een Amerikaans ingenieur. Het is de eerste Amerikaan die door een U-bootaanval gedood wordt. De Verenigde Staten reageren heftig.

De dag ervoor had de U-28 al een kleiner schip met passagiers getorpedeerd: de “Aguila”. Er vielen toen acht doden.

Het Duitse Lustige Blätter doet nogal luchtig over het tot zinken brengen van schepen. Een Engelsman vraagt om nog even te wachten met het tot zinken brengen, want hij heeft zijn bretellen aan boord laten liggen ( april 1915).

Versoepeling op het houden van duiven

Wie in bezet België duiven heeft, mag ze opnieuw laten vliegen, maar alleen van 1 uur ’s middags (Duitse tijd!) tot zonsondergang. Het algemeen verbod om duiven te laten vliegen verdwijnt om het kweken van duiven mogelijk te houden. Vervoer en verkoop van levende duiven blijven verboden. Eigenaars van duiven moeten een lijst van hun diertjes bijhouden.

Duitse soldaten en twee verzorgers bij een groot duivenhok. Om ze gemakkelijker te kunnen bewaken en verzorgen, werden de duiven samengebracht in grote ruimten, loodsen, fabriekshallen of zo (foto Heemkundige Kring Nieuwerkerken).

De controle is zeer streng omdat duiven als communicatiemiddel kunnen worden gebruikt (om dezelfde reden zijn toestellen voor draadloze telegrafie ook verboden). “Gezien de toenemende verbetering in de algemene toestand” was hier echter een versoepeling mogelijk.

Net deze week ook heeft de Duitse gouverneur-generaal von Bissing een algemeen verbod uitgevaardigd op het zingen van de Marseillaise, het Franse volkslied (Stadsarchief Antwerpen).

Het beperkt laten vliegen van duiven is een zeldzame versoepeling in de stroom van verbodsbepalingen die de Belgen treft. Die stroom houdt overigens aan.

Zo wordt het in Limburg verboden om in het openbaar Belgische kentekens te dragen. Jongemannen die zich moeten melden bij de Duitse overheid om te bewijzen dat ze het land niet ontvlucht zijn, mogen onderweg geen patriottische liederen meer zingen!

Jongemannen melden zich aan voor de maandelijkse controle van hun aanwezigheid door de Duitse militaire overheid in een stadje in bezet Frankrijk. Tekening uit Illustrirte Zeitung, Leipzig, 1915.

Bulgarije blijft neutraal

De Bulgaarse eerste minister Vasil Radoslavov heeft in het parlement gezegd dat Bulgarije in de oorlog neutraal blijft, zolang dat in het belang van het land is.

Door de aanval op Turkije is de positie van Bulgarije belangrijker geworden. Beide kampen proberen het Balkanland voor zich te winnen, en Radoslavov lijkt af te wachten wie het meest te bieden heeft.

Vasil Radoslav in gesprek met de Duitse keizer Willem II in Nis in 1916.

Een probleem is dat Bulgarije met al zijn buurlanden een rekening te vereffenen heeft, zowel met Servië en Turkije, die aan tegengestelde kanten vechten, als met Griekenland en Roemenië, die (voorlopig?) nog neutraal zijn.

"Het oosten gedesoriënteerd" : Bulgarije, Griekenland en Roemenië weten nog niet voor welke kant partij te kiezen (uit Le Rire Rouge, 20 maart 1915).

Koningin bezoekt Ieper

De Belgische koningin Elisabeth heeft de voorbije dagen onaangekondigd een bezoek gebracht aan Ieper. Soldaten en burgers waren verrast toen zij plots de koningin herkenden.

De zwaar verminkte stad wordt regelmatig beschoten door de Duitse artillerie en het is er gevaarlijk toeven. Het bezoek zal het prestige van Elisabeth en haar echtgenoot, koning Albert, verder verhogen.

Meest gelezen