18 tot 24 maart 1915: Turken bezorgen Geallieerden een nederlaag
De Turken bezorgen de Geallieerden een smadelijke nederlaag in de Dardenellen. Oostenrijks-Hongaarse vestingstad Przemysl valt in Russische handen. En nachtelijke Zeppelin-aanval op Parijs.
Een poging van de Geallieerden om door de Turkse blokkade van de Dardanellen door te breken is op 18 maart geëindigd in een mislukking.
Een Brits-Franse vloot van liefst 18 slagschepen en diverse andere oorlogsschepen voer naar de plaats waar de zeestraat het smalst is (amper 1,2 km) en nam daar de Turkse forten onder vuur. Hoewel de forten zware schade ondervonden, hielden ze stand, terwijl de Geallieerde schepen zowel door granaten als mijnen getroffen werden.
Drie slagschepen – twee Britse en één Frans – vergingen. Nog drie anderen werden ernstig beschadigd, waarna de aanval werd afgeblazen. Zowat 700 bemanningsleden kwamen om.
De energieke Britse minister van Marine Churchill had aangedrongen op deze aanval. Een doorbraak had de weg vrij gemaakt naar Constantinopel en misschien zelfs tot de instorting van het Ottomaanse Rijk. Maar de “zieke man van Europa” blijkt nog hevig weerstand te kunnen bieden.
Turkse held
De Turkse soldaat en kanonnier Seyit Onbasi werd de grote held van de eerste Turkse overwinning. Het mechanisme waarmee de granaten in zijn kanon werden geladen werkte niet en Seyit tilde eigenhandig vier 215 kg wegende granaten naar het stuk. Naar verluidt zou een Brits schip door een van die granaten zijn getroffen.
Seyit werd tot korporaal gepromoveerd en in de propaganda het symbool van het Turkse verzet. Op verschillende plaatsen in Turkije staan nu nog standbeelden van hem.
Val van Przemysl
Op 22 maart is een einde gekomen aan het beleg van de vestingstad Przemysl is Galicië (Oostenrijks deel van Polen). Het Oostenrijks-Hongaarse garnizoen heeft zich overgegeven aan de Russen.
Daarmee is een einde gekomen aan het langste beleg van de oorlog. Na een eerste Russische omsingeling van enkele weken in september - oktober 1914 werd de stad sinds 9 november continu belegerd. In totaal is meer dan vier maanden om de stad gevochten. Honger en koude dwong de belegerden zich over te geven. Om post uit de belegerde stad te verzenden zijn er voor het eerst vliegtuigen gebruikt.
Voor Oostenrijk-Hongarije is de overgave eens te meer een zware klap. Het verloor in de gevechten al meer dan 20.000 man. De zowat 110.000 overlevende militairen gaan in krijgsgevangenschap. Langs Russische zijde zijn meer dan 100.000 man gesneuveld. Ook de burgerbevolking heeft zwaar onder het beleg geleden.
De tekeningen van de val van Przemysl hier zijn allen gemaakt door de Engelse oorlogscorrespondent-tekenaar Henry Charles Seppings Wright. De man begon zijn carrière als officier bij de Britse marine en verwierf voor de oorlog al faam door zijn tekeningen van de Boerenoorlogen in Zuid-Afrika. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij vooral actief aan het Oostelijk front.
Op de tekening hierboven een lange kolonne Oostenrijkse krijgsgevangenen klaar om te voet naar een Russisch kamp te stappen. Er waren zo veel gevangenen dat het onmogelijk was ze per trein af te voeren. Op de tekening hieronder een café in Przemysl; de tekenaar heeft zichzelf afgebeeld, gezeten aan tafel tussen Russische officieren.
Aanval zeppelins op Parijs
In de nacht van 20 op 21 maart is Parijs door zeppelins aangevallen. De Duitsers stuurden vier luchtmonsters naar de Lichtstad, maar twee moesten onderweg rechtsomkeer maken. De twee overblijvende zeppelins wiepen een veertigtal bommen uit, waarvan een zestal op Parijs zelf.
Een station en een fabriek in de voorsteden werden beschadigd. Op de terugkeer wierpen de zeppelins nog bommen uit in de streek van Compiègne. Daar vielen één dode en zeven gewonden.
Alle zeppelins wisten terug te keren, maar een werd getroffen door de Franse artillerie en raakte onbestuurbaar. Hoewel de luchtafweer actief was, vragen velen zich af hoe de zeppelins zonder hinder tot Parijs hebben kunnen vliegen. Er wordt voorgesteld de stad ’s nachts te verduisteren.
Een week eerder vielen er in de havenstad Calais zeven doden bij een zeppelin-aanval. Calais, dat dichtbij de Duitse linies ligt en belangrijk is voor de transporten vanuit Engeland, werd al meermalen zwaar gebombardeerd. Er verblijven daar ook heel wat Belgen, vooral gewonde soldaten.
Jenny, een beroemde olifant
Foto's van de Duitse circusolifant Jenny verschenen in het voorjaar van 1915 in zowat alle geïllustreerde tijdschriften, in zowat alle bij de oorlog betrokken landen. De olifant werd door het Duitse leger ingezet achter het front, bij de houtwinning in het noord-oosten van Frankrijk.