4 tot 10 maart 1915: Brits offensief bij Neuve-Chapelle

Brits leger gaat voor het eerst in deze oorlog in het offensief. En in Griekenland moet de premier aftreden.  

Voor het eerst in de oorlog hebben de Britten een groot offensief aan het Westelijk Front ingezet. Dat gebeurde bij Neuve-Chapelle, een Frans dorp ten westen van Rijsel, op een vijftiental kilometer van de Belgische grens.

De Britse infanterie maakt zich ’s nachts klaar voor de stormaanval bij Neuve-Chapelle. De witte borden wijzen de weg naar de verzamelplaatsen, aan de andere kant zijn ze grijs om onzichtbaar te blijven voor de vijand (L'Illustration, 1 mei 1915). Beginfoto: soldaten van de Pruissische Garde geven zich over aan de Britten (Excelsior, 4-4-1915).

Het Britse leger, dat de laatste maanden sterk werd uitgebreid, zet zo’n 40.000 man in: vier divisies, waaronder twee Indische. Daarmee heeft het een groot overwicht op de aanwezige Duitse troepen.

Gewonde Indische soldaten wachten, na de eerste zorgen, om afgevoerd te worden naar een hospitaal achter het front (Albums Valois, BDIC).

Allerlei nieuwe tactieken worden voor deze aanval beproefd. Zo moet de artillerie massale beschietingen uitvoeren op precies uitgekozen doelwitten volgens een strikt tijdsschema. Meer dan 500 Britse kanonnen zijn in het gebied geconcentreerd.

Bij Neuve-Chapelle gevangen genomen Duitse soldaten op weg naar een krijgsgevangenenkamp in Lancashire (The Illustrated War News, 24 maart 1915).

Crisis in Griekenland

In Griekenland heeft premier Venizelos ontslag genomen. Aanleiding is zijn conflict met de Griekse koning Constantijn I over de rol die het land in de oorlog moet spelen. Venizelos wil de kant van de Geallieerden kiezen, die in de buurt een aanval op de Dardanellen uitvoeren.

Zo hoopt hij dat de circa twee miljoen Grieken die onder Turks bewind leven, bij Griekenland worden gevoegd. Ook hoopt hij de Turkse hoofdstad Constantinopel weer Grieks te maken.  

Links de Griekse premier Venizelos, rechts de Griekse koning Constantijn en zijn legerstaf. Uit Wereldkroniek, maart 1915.

Koning Constantijn, een schoonbroer van de Duitse keizer, wil zijn land neutraal houden.Ook zijn generaals zijn daarvoor gewonnen. Ze vrezen onder meer dat Bulgarije Griekenland zou aanvallen.

De koning heeft meteen een regering van tegenstanders van Venizelos gevormd. Die gaat de Britse regering uitleg vragen over de bezetting van Lemnos.

Het Duitse weekblad Lustige Blätter looft de Griekse koning voor zijn verzet tegen de "oorlogsstokers" in zijn land (maart, 1915, Universiteitsbibliotheek Heidelberg).).

Britse mariniers hebben een paar weken geleden dit Griekse eiland in de Egeïsche Zee bezet vanwege zijn strategische positie in de buurt van de Dardanellen. Dat komt neer op een schending van de Griekse neutraliteit.

Tentenkamp van het Britse leger en zicht op de haven van Moedros op Lemnos. Merk op dat het ook aan de overkant van de baai vol tenten staat (New Zealand National Library).

Turnhoutse arbeiders willen naar Engeland

Liefst vijftig 50 metaalbewerkers uit Turnhout hebben geprobeerd collectief de Nederlandse grens over te steken. Ze wilden in de Engelse wapenindustrie gaan werken. Slechts 17 raakten over de grens, de overigen zijn opgepakt en naar Duitsland gedeporteerd.

Arbeiders aan het werk in de Kynoch munitiefabriek in Birmingham, 1917.
© IWM (Q 54377)

De Britse wapenfabrieken zijn dringend op zoek naar geschoolde arbeiders. Ze hebben speciale agenten naar Nederland gezonden om daar te rekruteren onder de Belgische vluchtelingen. Blijkbaar heeft hun wervingscampagne ook over de grens invloed.

Waarschuwing van de Duitse militaire gouverneur van de provincie Antwerpen aan alle mannen, die in aanmerking komen voor militaire dienst, niet te proberen de grens met Nederland over te steken (23 januari 1915, Stadsarchief Antwerpen).

Meest gelezen