18 tot 24 februari 1915: Het Kanaal speeltuin voor de Duitse duikboten

Duitsland heeft Het Kanaal tot "oorlogszone" gebombardeerd. Duitse duikboten mogen voortaan zowat elk schip met een Britse bestemming aanvallen. En Britten en Fransen zetten een aanval in op de Dardanellen.

Vanaf 18 februari is elk schip dat van of naar Groot-Brittannië vaart een mogelijk doelwit van Duitse onderzeeboten. Twee weken eerder had Duitsland dat al aangekondigd. De wateren rond de Britse Eilanden, met inbegrip van Het Kanaal, zijn tot "oorlogszone" verklaard.

"Met onze duikboten (U-bote) zullen wij jullie, Engelsen, wel klein krijgen". Tekening uit Lustige Blätter, februari 1915.

Elk vijandig koopvaardijschip kan er zonder waarschuwing worden aangevallen, maar ook schepen van neutrale landen lopen dat risico. Want, zo merkten de Duitsers op, de Britse admiraliteit heeft de Britse koopvaardijschepen aangeraden een neutrale vlag te gebruiken om de Duitse U-boten te misleiden.

Kaart van het gebied rond Groot-Brittanië waar Duitsland zich het recht toeëigent om op te treden tegen vijandige koopvaardijschepen.
De "Oakby", een van de 7 Britse schepen die Duitse duikboten tussen 18 en 24 februari 1915 tot zinken brachten. Het schip bleef lang drijven maar zonk dicht bij Folkestone, waar het naar toe werd gesleept (The Illustrated War News, 3-3-1915).

De Duitse maatregel is niet zonder risico en kan tot kwade reacties leiden van neutrale landen, in de eerste plaats de Verenigde Staten. Die waren tot nu toe vooral verontwaardigd over de blokkade, waarmee de Britse vloot de handel met Duitsland wil beletten.

Het effect van de Duitse maatregel op de neutrale landen volgens tekenaar Johan Braakensiek: "de koeien spannen samen tegen de wolf". De Amsterdammer, 14 februari 1915.
"De Britten doorstaan duizend angsten". Zeer gelijkaardige tekeningen uit het Oostenrijkse Kikeriki (14-2-1915) en het Duitse Kladderadatsch (28-2-1915).
"De Britse kameleon die probeert zijn schepen te vermommen als die van neutrale landen". Uit Lustige Blätter, maart 1915.
Van zodra de Duitse maatregel bekend raakte zijn in Nederland de reders begonnen om hun schepen in de nationale driekleur te laten schilderen, om alle verwarring te voorkomen (The Illustrated War News, 24-2-1915).

Aanval op de Dardanellen

Britse en Franse oorlogsschepen zijn op 19 februari een zwaar bombardement begonnen op de Turkse forten aan de ingang van de Dardanellen.

De Franse oorlogsschepen Suffren en Bouvet bestoken de forten van Kefez in de Dardanellen (The Illustrated War News, 3-3-1915).

De Dardanellen zijn een zeestraat die het Europese schiereiland Gallipoli scheidt van Klein-Azië. Ze verbinden de Egeïsche Zee met de Zee van Marmara, die verder weer door de Bosporus verbonden is met de Zwarte Zee.

Kaart van de nieuwe oorlogszone in L'Image de la Guerre, februari 1915.

De strategisch belangrijke verbinding is door de Turken afgesloten met een reeks forten en mijnenvelden. Een geallieerde verovering van de Dardanellen zou kunnen worden gevolgd door een opmars naar de Turkse hoofdstad Constantinopel en een verbinding over zee met Rusland.

Karikatuur van Churchill in Lustige Blätter, maart 1915: " O, het is toch niet makkelijk om de hele dag Engels marineminister te zijn!"

Het idee van de aanval komt van de Britse minister van Marine Winston Churchill, die hiermee een nieuw front wil openen. De Britse admiraals zijn minder enthousiast over het plan. En de Fransen doen enkel mee om alle eer niet aan de Britten over te laten.

Wereldtentoonstelling in San Francisco

Ondanks de oorlog is in de Amerikaanse stad San Francisco een wereldtentoonstelling geopend. De tentoonstelling, die officieel Panama-Pacific International Exhibition heet, kwam om de opening van het Panamakanaal te vieren. De oorlog heeft de internationale aandacht voor het gebeuren verminderd, maar aan de kust van de Stille Oceaan is daar weinig van te merken.

Uit Wereldkroniek, maart 1915.
Het Paleis van de Schone Kunsten op de Wereldtentoonstelling weerspiegeld in een vijver (uit L'Illustration, 29-5-1915).

Meest gelezen