28 januari tot 3 februari 1915: Duitsers gebruiken gifgas aan het Oostfront

Bij een aanval op de Russische legers heeft het Duitse leger voor het eerst op grote schaal gifgas ingezet, zonder succes. De Turken vallen het Suezkanaal aan. En in Duitsland wordt het brood gerantsoeneerd.  

Nabij het stadje Bolinow in Polen hebben de Duitsers opnieuw een zware aanval ingezet op de Russische linies. De slag eindigde onbeslist omdat de Russen erin slaagden het verloren terrein terug te winnen. Ze verloren wel 40.000 man, het dubbel van de Duitse verliezen.

Duitse militairen in een loopgraaf in Polen. Uit Le Miroir, 14 maart 1915 (BnF Gallica). Beginfoto: gewonden in een Russisch veldhospitaal in Polen, uit Der Grossen Krieg im Bild 1915.

Opmerkelijk was dat bij het begin van de slag de Duitse artillerie 18.000 zogenoemde “T-granaten” afvuurden. Granaten gevuld met xylilbromide, een giftig gas dat de ogen irriteert.

Door het koude weer verspreidde het gas zich echter nauwelijks en de wind dreef het in de verkeerde richting, zodat de Russen er nauwelijks last van hadden.

Al eerder was er sprake van dat Fransen en Duitsers traangas tegen elkaar gebruikten. Dit is echter de eerste gasaanval op grote schaal, zij het zonder succes.

Russische ruiters-verkenners in een stadje in Pools Rusland dat pas is heroverd (Excelsior, 12-01-1915).

Aanval op het Suezkanaal

De Turkse troepen in de Sinaiwoestijn hebben op 2 februari het Suezkanaal bereikt. Op verscheidene plaatsen werden aanvallen ingezet.

Turkse infanterie draagt trots de Ottomaanse vlag (uit L'Image de la Guerre, april 1915).

De Turken rekenden op een verrassingsaanval, maar Britse vliegtuigen hadden de Turken gedetecteerd. Het kanaal wordt over de hele lengte - 15 km - verdedigd door 30.000 man, voornamelijk Indiërs, aangevuld met Australische contingenten. Langs alle belangrijke plaatsen aan het kanaal zijn versterkingen aangebracht.

Brits-Indische troepen worden naar de Aziatische kant van het Suezkanaal overgebracht (L'Illustration, 30-01-1915).

De aanvallen duurden twee dagen. Op alle plaatsen werden de Turken teruggedreven. De poging om deze uiterst belangrijke verkeersader af te snijden, is blijkbaar mislukt.

© IWM (Q 86535)

Tegelijk zijn de Turken een aanval begonnen in Zuid-Arabië. Langs de kust van de Rode Zee rukken Turkse troepen en Arabische woestijnruiters op naar de Britse vesting Aden.

Brits-Indische mitrailleurseenheid aan het Suezkanaal (uuit The Illustrated War News, 10 februari 1915).

Brood op rantsoen in Duitsland

Vanaf begin februari wordt het brood in Duitsland op rantsoen gezet. Per dag krijgt een persoon niet meer dan 200 gram; tot nu aten de Duitsers per persoon gemiddeld zo'n 300 gram.

De rantsoenering is een gevolg van de Britse handelblokkade tegen Duitsland waardoor de invoer van onder andere voedingsmiddelen bemoeilijkt wordt.

" Jongen, we moeten spaarzaam zijn met brood! Wel geef mij dan maar een flink stuk ham en boter met een klein beetje brood op". Karikatuur uit het Duitse satirische weekblad, ULK, een bijlage van het Berliner Tageblatt, 12 februari 1915.

Knipoog

Naar aanleiding van de rantsoenering laat tekenaar Johan Braakensiek de "Duitse Michel" de broeksriem aanspannen in De Amsterdammer van 14 maart 1915 (links). Twee weken later neem het Duitse ULK de tekening over en zet er een duidelijk rondere Michel naast, met de 9 miljard mark in zijn tas die de laatste Duitse oorlogslening heeft opgebracht.

Na de zeppelin-aanval op Oost-Engeland vorige week heeft de Britse regering strengere veiligheidsmaatregelen uitgevaardigd. In Londen en andere steden moet er 's nachts verduisterd worden. "Zelfs een sigaar geeft te veel licht", meent het Duitse Ulk te weten (29-01-1915).

Meest gelezen