De oudste Belgische soldaat, een pensioengerechtigde

Papa Merx bood zich al in augustus 1914 aan als vrijwilliger bij het Belgische leger. De Luikenaar, een arbeider in de wapenindustrie, was 65 toen hij dienst nam. De man was al 30 jaar weduwnaar en had twee dochters en een zoon.

Zijn zoon was bij het begin van de oorlog naar Nederland gevlucht en naar verluidt zou Merx daarom dienst hebben genomen, “want één Merx moest dat toch doen”. Waarschijnlijker is dat hij gewoon gedreven werd, zoals de meeste andere vrijwilligers, door patriottisme.

De militaire overheid stelde Papa Merx voor om dienst te nemen in een transporteenheid, maar daar wou de man niet van weten. Tijdens de Frans-Pruisische oorlog van 1870 had Merx als onderofficier dienst gedaan in de cavalerie, bij de bewaking van de grenzen.

Toen men hem opnieuw de graad van onderofficier aanbood, weigerde hij ook. Hij wou als gewoon piot vechten in de voorste linies, want zei hij: "Het is beter dat een oud karkas zoals ik sneuvelt, dan een jongere die nog een heel leven voor zich heeft.”

Aan het IJzerfront heeft Papa Merx zich meerdere keren onderscheiden. In 1915 werd hij eerst gepromoveerd tot korporaal bij het 9e Linier Regiment en enkele maanden later tot sergeant. Hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van Leopold II, omdat hij "bewijs had geleverd van moed en koelbloedigheid tijdens een zwaar bombardement van de kleine post waar hij deel van uitmaakte."

De man bood zich altijd aan als vrijwilliger voor gevaarlijke verkenningsmissies in het niemandsland tussen de Duitse en Belgische linies. Toen hem in 1917 een post achter het front werd aangeboden, weigerde hij opnieuw. Pas in 1919, na vijf jaar dienst, werd Merx gedemobiliseerd.

Papa Merx zou het leven hebben gered van prins Leopold, de oudste zoon van koning Albert I. Dat vertelde hij toch vaak na de oorlog aan zijn omgeving. De jonge prins deed dienst als vrijwilliger bij het 9e Linier Regiment. Tijdens een verkenning samen met de prins achter de IJzer hoorde Merx het typische gefluit van een aankomende obus, en hij trok de latere koning Leopold III snel weg. De obus viel en ontplofte waar de prins enkele ogenblikken voordien nog had gestaan.

Een bevestiging van het verhaal is er niet, maar zeker is dat prins Leopold Papa Merx een officieel bezoek bracht bij hem thuis in 1920. En in de jaren nadien bezocht Leopold de oude man nog meerdere keren privé als hij in het Luikse was. De stad Luik noemde nog tijdens zijn leven een straat naar hem. De bekendste strijder voor België stierf in maart 1938, 89 jaar oud. Hij werd onder massale belangstelling ten grave gedragen.

Lees hier meer over Papa Merx.