Tamines, een "ville martyre" in 1914

De lijst van Belgische martelarensteden in 1914 is lang. De Duitse invaller maakte in de brutaliteiten tegen de burgers geen onderscheid tussen Vlamingen en Walen. Op 22 augustus was het de beurt aan het Waalse stadje Tamines.

Het drama van Tamines -tussen Namen en Charleroi- valt samen met de eerste grote confrontaties tussen Duitse en Franse legers, bekend als de "Slag aan de Grenzen". Het Duitse leger rukte toen westwaarts op langs de Maas en de Samber doorheen de provincies Namen en Henegouwen. 

Op vrijdag 21 augustus omstreeks zes uur in de ochtend bereikte een klein groepje Duitse "uhlanen", verkenners te paard, het stadje Tamines, nu een deelgemeente van Sambreville. Ze botsten er op enkele tientallen Franse militairen en leden van de Belgische burgerwacht.

Bij een vuurgevecht werd een Duitser gewond en gevangengenomen. De anderen sloegen op de vlucht. De bevolking juichte openlijk de Frans-Belgische overwinning toe, wat de vluchtende Duitsers de indruk kan hebben gegeven dat ze deelnam aan het gevecht.

Toen de Duitse hoofdmacht kort daarop arriveerde, trokken de Franse troepen zich snel terug op de andere oever van de Samber. Daarop werden artillerieduels uitgevochten. De Duitse troepen pakten honderden inwoners van Tamines op en gebruikten hen als menselijk schild rond hun kanonnen.

Bloedbad aan de oevers van de Samber

In de loop van de dag en de volgende dag werden honderden inwoners samengedreven in de Sint-Maartenskerk van Tamines. De protestantse soldaten spotten met de katholieke vroomheid van de burgers die voor het Heilig Hart-beeld aan het bidden waren en kaarsen lieten branden en zeiden "dat hun grimassen hen niet zouden redden".

In de late namiddag van 22 augustus kregen de mannen het bevel de kerk te verlaten. Ze werden beschuldigd van verzetsdaden en in groepen doodgeschoten en met bajonetten afgemaakt op het plein tussen de kerk en de Samber. Eerst moesten ze nog wel "leve Duitsland" roepen. Een aantal mannen konden in de Samber springen en ontkomen. 

Daarna werd Tamines met geweld ontruimd en de overblijvende burgers weggejaagd. De stad viel ten prooi aan plunderingen en werd in brand gestoken. Bij de brand kwamen nog eens tientallen mensen om, onder hen een verlamde vrouw die levend verbrandde in haar huis.

In totaal werden in Tamines 383 burgers vermoord, 269 bij de executies op het grote plein, waarbij ook machinegeweren werden gebruikt. In de Duitse rapporten die probeerden de Duitse wandaden te verantwoorden, wordt Tamines niet besproken. Historici leiden daaruit af dat ook de Duitse overheid het optreden van zijn soldaten onverdedigbaar vond. 

Meest gelezen